II miejsce oraz Nagrodę Publiczności w konkursie Skyline Challenge

Poznań podobnie jak wiele współczesnych miast walczy z problemami związanymi zanieczyszczeniem środowiska oraz dużym zagęszczeniem komunikacyjnym. Podwyższony poziom smogu wynika z postępujących globalnych problemów i braku przystosowania miast do potrzeb XXI wieku. Międzynarodowe Targi Poznańskie leżące w świetnej lokalizacji w centrum Poznania są martwą strefą zamkniętą dla mieszkańców i turystów. Miejsce to stopniowo traci swój dawny charakter i popularność zmniejszając z roku na rok ilość przeprowadzanych eventów. Ponadto ciągle rozwijające się miasto potrzebuje terenów pod nowe inwestycje.





ŚRODOWISKO
Wnioski jakie wynikają z przeprowadzonych analiz jasno pokazują, iż obszar tej części Poznania pozbawiony jest parków i zieleni miejskiej. Takie betonowe przestrzenie niekorzystnie wpływają na środowisko oraz przyczyniają się do powstawania miejskich wysp cieplnych. Temperatura latem na obszarze tych miejsc jest zwiększona o 3-4°C wpływając negatywnie na otoczenie, szczególnie w dobie problemów globalnego ocieplenia. Brak zieleni wpływa ujemnie na atrakcyjność tak rozległego terenu oraz zniechęca do korzystania z niego przez ludzi. Mając na uwadze problemy Poznania, lokalizacje targów oraz zamknięty charakter miejsca postanowiliśmy w sposób przemyślany podzielić obszar urbanistyczny opracowując tym samym strategię jego dalszego użytkowania.





IDEA - kompozycja ściany zachodniej
Pomysł opiera się na podziale terenu na 2 części: MTP oraz strefę publiczną. Podział stref dokonał się naturalnie, dzięki wykorzystaniu istniejącej rzeźby terenu. Przewyższenie na terenie MTP posłużyło jako naturalna bariera pomiędzy częścią prywatną i publiczną. Umożliwia to subtelny sposób wydzielenia terenu w celu stworzenia zamkniętej strefy płatnej podczas wybranych eventów. Część która znajduje się poniżej od wejścia południowego po Plac Concordii będzie otwarta dla użytku publicznego. Główną ideą całego założenia a zarazem zabiegiem urbanistycznym jest wprowadzenie zielonej rzeki - parku łączącego poszczególne funkcje strefy MTP w spójną kompozycję architektoniczną. Zabieg ten pozwolił na funkcjonalne połączenie całości założenia tworząc zielony obszar rekreacyjny. Szczególną uwagę zwrócono na kompozycje skyline'u Poznania. Kompozycja ściany zachodniej została zaprojektowana tak, aby zabudowa stopniowo zwiększała swoją wysokość by dotrzeć do kulminacyjnego momentu - Placu Concordii – górującego nad resztą miasta.





Założenia zrównoważonego rozwoju
Głównymi inspiracjami, którymi kierowano się przy projektowaniu obszaru targów były udane realizacje na świecie, a w szczególności zlokalizowane na południowym Manhattanie High Line i Hudson Yards. Jest to doskonały przykład przebudowy i adaptacji starych terenów na biznesową dzielnicę mieszkalną. Projektując tak duży teren urbanistyczny należy świadomie dobierać narzędzia i strategie, aby stworzona przestrzeń była nie tylko reprezentatywna dla miasta, ale przede wszystkim funkcjonalna i przyjazna dla społeczności.
Jedną z podstawowych strategii projektowania zrównoważonego jest ponowne wykorzystywanie istniejącej infrastruktury. Zabytkowe budynki rewitalizuje się i adaptuje do nowych potrzeb. Z tego tytułu kładzie się nacisk na zachowanie dużej części pawilonów zmieniając ich funkcje i sposób użytkowania wraz z dostosowaniem ich do obecnych standardów budowlanych i użytkowych.
Kolejnym z przyjętych założeń było zaprojektowanie możliwie największej ilości przestrzeni zielonych mających na celu stworzenie przyjaznych dla mieszkańców terenów rekreacyjnych, wkomponowanych w poszczególne funkcje pawilonów. Ma to za zadanie tchnięcie życia w pustą przestrzeń targów oraz zachęcenie do korzystania z terenów MTP. Ponadto projektowana zieleń byłaby jednym z pierwszych kroków długofalowej strategii walki z zanieczyszczeniem powietrza. Nowe budynki i wysokościowce projektowane są z myślą o kreowaniu dodatkowych obszarów zieleni wykorzystujących dachy i fasady, tworząc tym samym nowy trend w architekturze Poznania.





Część biznesowa. Plac Concordii.
Jest to nowe centrum biznesowe, serce Międzynarodowych Targów Poznańskich będące multi-funkcjonalną przestrzenią zawierającą obiekty biurowe, hotelowe, mieszkalne, usługowe i rekreacyjne. Na miejscu hotelu Sheraton i akademiku Jowita zaprojektowane zostały dwa największe obiekty wysokościowe. Wieżowce te razem z Bałtykiem będą najwyższymi punktami całego założenia. Wysokie, eleganckie bryły wraz z zabytkowym budynkiem Concordii wewnątrz stworzą luksusową przestrzeń miejską, podnosząc prestiż miasta stając się koroną Poznania.
Przestrzeń placu została połączona z resztą targów ścieżką- zieloną rzeką. Plac przy Concordii został obniżony, aby stworzyć swobodne i bezkolizyjne przejście podziemne pod ulicą Bukowską na teren targów. Umożliwiło to wprowadzenie dodatkowych funkcji usługowych w zagłębionej części. Dzięki temu sama Concordia zostanie wyeksponowana, stając się centralną częścią placu. Wprowadzone elementy małej architektury jak schody miejskie i zieleń współgrają z otoczeniem tworząc rekreacyjną przestrzeń dla miasta i osób pracujących w biurowcach. Istniejący Parking za Concordią zniknie i powstaną wielopoziomowe parkingi pod dwoma nowymi wieżowcami.



Plac MTP
Został przeprojektowany w celu stworzenia przestrzeni rekreacyjnej. Obniża się stopniowo w kierunku przejścia podziemnego do placu Concordii. Czyste, geometryczne linie tworzące posadzkę różnicują się w tektonice tworząc wzniesienia i obniżenia na powierzchni placu. Zasada ta pozwala na wypełnienie przestrzeni pomiędzy poszczególnymi halami targowymi tworząc rekreacyjne strefy miejskie o różnorodnej funkcji jak kino letnie wkomponowane w zbocze przy Sali Ziemi, food hall czy operę. Każdy z owalnych łuków prowadzi do ważniejszych wejść obiektów. Elementy zagospodarowania terenu podążają za wyznaczonymi liniami tworząc łagodne i owalne kształty nadając kierunek prowadzenia. W znacznej części ścieżki komunikacyjne są płaskie, co gwarantuje swobodne dojście do obranego celu. Plac ma organiczny kształt co podkreśla naturalność miejsca. Zabieg ten stanowi przeciwwagę dla modernistycznych brył targowych. Elementy małej architektury jak ławki czy kurtyny wodne, trawniki dodatkowo wzbogacą projektowaną przestrzeń. Hale 1, 2 i Pałac Targowy są używane okazjonalnie oraz służą za magazyny. Pomysłem na rewitalizację tych hal jest wzbogacenie ich o nowe funkcje jak food hall i miejsce do wydarzeń dla dużych eventów. Przestrzenie magazynowe planuje się umieścić w części parkingowej pod powierzchnią terenu. Wewnątrz Pałacu Targowego przewiduje się przeszklenie części dachu znajdujących się nad dziedzińcami wewnątrz budynku. Gwarantuje to dobre doświetlenie wnętrza, które zostało zaprojektowanie na przestrzenie biurowe oraz coworkingowe.



Iglica MTP
Projektując targi MTP jednym z wyzwań było przeprojektowanie Wieży Górnośląskiej, która w obecnej formie iglicy jest symbolem MTP. Przewiduje się jej modernizację tak, aby zachować jej konstrukcję objętą ochroną konserwatorską oraz wartość historyczną ukazującą wagę i prestiż ówczesnej historii. Podstawę wieży wpisano w tektonikę terenu placu, który unosi się tworząc sztuczne wzgórze, nowy punkt rekreacyjno widokowy na terenie targów.



KOMUNIKACJA I PARKINGI
Zakorkowane ulice Roosevelta, Głogowska, Bukowska i Zwierzyniecka należy odciążyć a parkingi na terenie targów skupić w jednej wybranej lokalizacji. Zaproponowano poprowadzenie odnogi ulicy Głogowskiej prowadzącej do podziemnego parkingu znajdującego się pod halami 5, 6 ,8 i 14. Wykorzystanie różnic terenowych umożliwia ukrycie kondygnacji parkingu bezpośrednio pod zielony deptak, uwalniając przestrzeń miejską od ruchu samochodowego. Poniżej poziomu terenu części publicznej znajdują się węzły komunikacyjne, łączące ulicę Głogowską z częścią magazynową MTP. Strategia ta pozwoli stworzyć dogodną obsługę poszczególnych pawilonów oraz schowanie części technicznej i magazynowej poniżej poziom gruntu, aby zmaksymalizować wykorzystanie terenu.



Concordia OFFICE
Projekt koncepcyjny rozpoczął się od ustalenia podstawowych rozmiarów kubaturowych. Pierwsze idee zostały zapoczątkowane przez określenie granic działki i wielkości poszczególnych funkcji, aby dopasować się do zapotrzebowania oraz kontekstu miejsca. Bałtyk jako bogato rozrzeźbiona bryła potrzebuje sąsiada, który dorówna mu poziomem architektury, jednocześnie nie wprowadzając tak dynamicznej formy mogącej wpłynąć negatywnie na otaczającą przestrzeń. Zdecydowano się podzielić nowy obiekt na część hotelową, bezpośrednio przyłączoną do Bałtyku oraz biurową, posadowioną na jej bryle.

Schemat wyjaśniający ideę pokazuje w jaki sposób można wpisać wieżowiec w kontekst miejsca. Koncepcja bazuje na prostej strategii przyjętej podczas kształtowania projektu urbanistycznego. Jego głównym elementem jest pas zieleni opuszczony kondygnacje niżej. Tworzy on połączenie pod ulicą pomiędzy targami a placem Concordii. Bryła Bałtyku oraz zagłębienie połączono poprzez uformowane zbocza tworzącego razem kompozycyjną całość. Dodatkowe strefy zielone, które powstaną na obiekcie hotelu oraz na części biurowej są strefami rekreacyjno-publicznymi. Daje to możliwość maksymalnego wykorzystania przestrzeni miejskiej przy jednoczesnym dbaniu o elementy środowiska naturalnego.



Concordia HOUSE
Projektowany wysokościowiec mieszkalny znajduje się w gęstej zabudowie śródmiejskiej. Dużą uwagę w takiej lokalizacji poświęcono zagadnieniu przesłaniania i oświetlenia budynków sąsiednich. Najbardziej wrażliwym miejscem w ustalaniu wysokości zabudowy była 5-kondygnacyjna zabudowa mieszkaniowa. W celu doświetlenia wnętrz mieszkań znajdujących się od strony dziedzińca na ulicy Zeylanda linia dachu ukształtowana jest w taki sposób, aby zapewnić półtorej godziny czas doświetlenia. Przesłanianie wykazało maksymalną wysokość zabudowy 19 metrów. Podium wieży mieszkalnej charakteryzuje się bardziej przystępnymi mieszkaniami o przyjaznych proporcjach, zaprojektowanymi w charakterze zabudowy miejskiej. Wieża zawiera mieszkania wysokiej klasy, które są obsługiwane przez dodatkowe funkcje jak pralnie, coworking space i wspólny zielony taras. W tak prestiżowej lokalizacji ważnym elementem są widoki rozpościerające się na miasto. Rozrzeźbiona elewacja wieży nie tylko umożliwia korzystanie z dogodnych osi widokowych, ale przede wszystkim pomaga w odpowiednim wentylowaniu obiektu. Loggie powyżej 55 metrów stają się wnękami, które posiadają ażurowe zabezpieczenia z otworami okiennymi. Daje to niezwykłą możliwości naturalnego wentylowania pomieszczeń w wieżowcu wysoko nad powierzchnią ziemi. Pozwoli to na tworzenie odpowiedniego mikroklimatu wewnątrz, które jest zgodne z trendami tworzenia ekologicznych budynków. W części wspólnej, zlokalizowanej nad podium w charakterystycznym ścięciu, znajdują się pomieszczenia do coworkingu oraz siłownia. Pozwoli to mieszkańcom na pracę zdalną blisko miejsca zamieszkania.

Zielone Atria
Fasada hali targowej numer 3 została cofnięta względem drogi tak, by możliwe było wprowadzenie pasa zieleni odgradzającego budynek od ruchliwej drogi. Ulica Roosevelta zostanie połączona z placem Św. Marka poprzez dwa przeszklone atria, aby zintegrować ulice i ciąg pieszy z nową strefą rekreacyjną. Zabieg ten pozwoli otworzyć komunikacyjnie targi czyniąc je bardziej publicznymi. Zielone atria w zależności od zapotrzebowania dają możliwość kontrolowania przepływu ludzi w czasie gdy Hala 3 i 3A będą używane jako przestrzenie wystawowe. Zieleń wewnątrz daje przedsmak tego co znajduje się w przestrzeni Placu Św. Marka. W części parterowej planuje się zagospodarować lokale gastronomiczne i przestrzenie usługowe. Hale targową nadbudowano trzema obiektami biurowymi o powierzchni 750 m2 każdy. Sięgają one wysokości iglicy w budynku zabytkowego pawilonu numer 3, nadając odpowiednią kompozycję i rytm. Ważnym elementem fasady zachodniej jest wkomponowanie w elewację przestrzeni reklamowych w sposób przemyślany i proporcjonalny do sylwetki całej pierzei. Dach hali proponuje się wykorzystać na zielone przestrzenie rekreacyjne otwarte dla użytku publicznego.

OPIS AUTORÓW

Klaudia Gołaszewska Architekt, studentka Wydziału Architektury na Politechnice Poznańskiej. Odbyła stypendium na zagranicznej uczelni w Leibniz Hannover i Stuttgart Universität w Niemczech. Zdobywczyni wielu nagród i wyróżnień. Pracowała oraz zdobywała doświadczenie w biurach Lahdelma&Mahlamäki oraz odbyła staż w Chicago w renomowanym biurze Skidmore, Owings&Merrill, biorąc udział w międzynarodowych projektach wysokościowych, które ją zafascynowały i stały się jej pasją. Zainteresowanie do nauk ścisłych i estetyki łączy z architekturą parametryczną, projektowaniem wieżowców i przyjaznych obiektów mieszkaniowych. W wolnym czasie uwielbia biegać i spędzać czas na rodzinnych Mazurach.




Marek Grodzicki – architekt, designer, student ostatniego roku Architektury na Politechnice Poznańskiej. Stypendysta zagranicznej uczelni VIA University College w Danii oraz Stuttgart Universität w Niemczech. Podczas studiów zdobywał doświadczenie w dużych i uznanych międzynarodowych biurach. Pracował w Gensler w Londynie, Lahdelma&Mahlamäki w Finlandii oraz odbył 8 miesięczny staż w Skidmore, Owings&Merill w Chicago, pracując nad wieżowcami w USA i Chinach. W przyszłości chce specjalizować się w projektowaniu wysokościowców. Uwielbia jeździć na snowboardzie.

Tekst i foto: autorzy