Biblioteka i Przedszkole w Józefowie

Myśląc o idealnym miejscu do nauki dla najmłodszych, pierwszym obrazem pojawiającym się w głowie jest przestrzeń pełna zieleni, zapewniająca kontakt z naturą i spokojne dorastanie. Podobnie jest, gdy szukamy miejsca relaksu w którym w ciszy i otoczeniu przyrody moglibyśmy oddać się na chwilę książce zapominając o wszystkim. Kontynuując tę myśl wyznaczono główne cele dla projektowanej koncepcji. Chęć wykreowania miejsca, które pozwoliłoby zarówno dzieciom jak i dorosłym na wyrwanie się z codzienności pełnej betonu, zamkniętej w ścianach biur i mieszkań, stała się główną ideą projektu. Wykorzystując potencjał lokalizacji oraz gęsto rosnących na jej terenie drzew, stworzono koncepcję architektoniczną, o której z pełną świadomością można powiedzieć, że jest to nie tylko ‐ „BUDYNEK W LESIE”, lecz również „LAS W BUDYNKU”.

Projekt biblioteki i przedszkola wraz z zagospodarowaniem terenu w Józefowie został stworzony przez Filipa Zielińskiego (FAV.Office), Jakuba Wójtowicza (WojtowiczArchitecture) i biuro FrontArchitects.

Poprzez ciągły rozwój i dążenie do optymalizacji oraz doskonalenia nowych technologii ludzie stopniowo odwracali się od ich naturalnego środowiska. Pomimo świadomości jego zalet, zmienili swoje podejście do przyrody, bardziej wartościując korzyści płynące z rozwijania przemysłu i zwiększania swoich zysków. Na szczęście ostatnie lata pokazują coraz większą chęć powrotu do natury oraz stopniowo rosnący udział przyrody zarówno w życiu codziennym jak i w architekturze. Zmiana przyzwyczajeń społeczeństwa jest jednak procesem długotrwałym i wymagającym ciągłej rozmowy oraz edukacji od lat najmłodszych. Proponowana koncepcja przedszkola i biblioteki jest nie tylko przykładem budynku zrównoważonego architektonicznie, lecz również obowiązkową „lekturą”, której „czytelnicy” mogą dowiedzieć się w jaki sposób podejmować świadome ekologicznie decyzje i wprowadzać w swoim życiu dobre nawyki.

Rozpoczynając od recyklingu będącego absolutną podstawą postawy pro‐eko, proponowany budynek zaznajamia swoich użytkowników z coraz bardziej rozbudowanymi pojęciami takimi jak np. cykl życia budynku. Będąc ogromną ingerencją w istniejący aktualnie ekosystem, koncepcja pokazuje rozwiązania dzięki, którym już na etapie projektu możemy zniwelować lub zrekompensować negatywny wpływ inwestycji na środowisko. Lokalizacja budynku w strefie najmniejszego zagęszczenia drzew pozwala na ograniczenie wycinki do niezbędnego minimum, a wykorzystanie zebranego podczas niej drewna na elewacji budynku umożliwi obniżenie śladu węglowego generowanego podczas procesu budowlanego. Dzięki konstrukcji wykonanej w technologii drewna klejonego CLT w przyszłości możliwa będzie łatwa zmiana funkcji budynku, a nawet odzysk poszczególnych elementów konstrukcyjnych i ich ponowne wykorzystanie.

Zestawienie w jednym budynku dwóch funkcji, które mimo odmiennych sposobów użytkowania pełnią podobną funkcję - edukacji i dbania o rozwój społeczeństwa, stało się ogromną wartością projektu. Wydzielenie dwóch podłużnych brył pozwoliło zapewnić odpowiednie strefowanie budynku, umożliwiające niezależną pracę przedszkola i biblioteki, natomiast zlokalizowany pomiędzy nimi łącznik dał możliwość szybkiej komunikacji dla dzieci chcących skorzystać z księgozbiorów. Zaprojektowane skrzydła budynku zestawiono w taki sposób by zapewnić kontakt wzrokowy między użytkownikami obu przestrzeni. Nauka w kontekście zbiorów książek jest ogromną wartością projektowanego przedszkola, a widok wesołych, bawiących się dzieci na pewno ożywi alejki regałów zastawionych książkami.

Wykorzystując potencjał lokalizacji budynku w przestrzeni gęsto zadrzewionej postanowiono wypełnić plac wejściowy zielenią. Odpowiednie wytyczenie przestrzeni zabudowy pozwoliło na zachowanie części istniejących w jej strefie drzew, które wzbogacone zostały o rośliny niskie i średniowysokie. Powstała w ten sposób naturalna przestrzeń jest doskonałym buforem pomiędzy przedszkolem a biblioteką, a jej liniowy układ zaprasza do wejścia prowadząc „leśną ścieżką” aż pod same drzwi.

Elewacje zewnętrzne budynku zaprojektowano w taki sposób by zapewnić odpowiednie doświetlenie wnętrz budynku. Wprowadzone w południowej strefie przeszklenia umożliwiają naturalne doświetlenie sal przedszkola i biblioteki, jednocześnie dając panoramiczny widok na otaczającą budynek zieleń. Ograniczenie przegrzewania się wnętrza uzyskane zostało poprzez wprowadzenie drewnianych żaluzji oraz paneli zewnętrznych stanowiących kontrast dla wykonanej z palonego drewna elewacji budynku. Detale zaprojektowane w płaszczyźnie deskowania umieszczonego nad wejściem do budynku są ukłonem dla obecnego w lokalnej architekturze stylu Świdermajer. Delikatne otworowanie doskonale komponuje się z nowoczesnym wyglądem bryły, łącząc klasyczne podejście z nowoczesnymi trendami. Elewacje budynku zostały również wyposażone w drewniane domki dla ptaków, dzięki którym ograniczono ingerencję inwestycji w lokalny ekosystem. Wykorzystanie ściętych drzew jako surowca do wykonania elementów budynku również pozwoliło zminimalizować ślad węglowy generowany podczas realizacji inwestycji.