Pustynne słońce, rzeki i park

ARLAN Architekci Krajobrazu prawdopodobnie jako jedyna firma w Polsce zaprojektowała i nadzorowała część realizacji parku Bawa Gor Gor w mieście Kirkuk, w Iraku. Park ma powierzchnię 12 ha i został wykonany na pustyni (!), na terenach otaczających miasto Kirkuk.

Zlecenie to wykonywane było zgodnie z wymogami prawnymi, za zgodą ambasady irackiej w Polsce oraz za wiedzą polskiego konsula w Iraku oraz odpowiednich władz ministerialnych, we współpracy z Gubernatorem Prowincji Kirkuk oraz żołnierzami z Provincional Reconstruction Team (US Army), odpowiedzialnymi za przywrócenie spokoju w tej części Iraku.

Park był projektowany w latach 2008-2009, a proces realizacyjny rozpoczął się w 2009 roku i zakończył się na przełomie 2010/2011. Poniżej opis projektu od architektów z ARLAN:

***

Rzeźba terenu

Pierwotna, ukształtowana przez naturę rzeźba terenu cechowała się dość znaczną różnicą poziomów dochodzącą nawet do 12 m na przestrzeni około 50 m - w kilku miejscach były to niemal pionowe ściany. Stąd od początku zakładana była konieczność wyrównania terenu (tzw. makroniwelacja), która miała doprowadzić do możliwości założenia parku. Obecne teren ukształtowany jest łagodnymi spadkami, a na tej samej długości różnice poziomów wynoszą nieporównywalnie mniej. Naturalna rzeźba terenu, z początku stanowiąca przeszkodę w lokalizacji tak dużego parku dla użytku publicznego, stała się w efekcie jego atrakcją.

Układ słoneczny

Koncepcja parku oparta została na motywie Słońca, które jest centralnym elementem flagi Kurdystanu (do którego włączenia terytorialnego bardzo intensywnie aspiruje Kirkuk). Główny plac z fontanną dużą to gwiazda, od której we wszystkich kierunkach rozchodzą się faliste promienie, czyli aleje parkowe otoczone imponującymi grupami kwitnących na żółto-pomarańczowo bylin. Jej przeciwieństwem jest Księżyc, przekornie „przytulony” do Słońca, stanowiący z kolei przestrzeń barwnych nasadzeń niskich roślin kwitnących w kolorach fioletowo-niebieskich. Wszystkie wielobarwne plamy tworzyć mają kobierce kwiatów rosnących i kwitnących w lokalnym klimacie (podzwrotnikowym suchym i gorącym).

Sztuczne rzeki

Poza centrum „wszechświata” punktami charakterystycznymi parku są: drugi mniejszy plac z fontanną, amfiteatr z kaskadami wodnymi (stopniowo spadającymi w stronę wnętrza placu) i strumieniem płynącym wokół amfiteatru, dwie sztuczne rzeki wpadające do położonego w największym obniżeniu terenu sztucznego jeziora z wysoko bijącymi fontannami, plac zabaw dla dzieci zajmujący powierzchnię ok. 1100 m2 oraz wejście główne z akcentem w postaci pamiątkowej tablicy informacyjnej. Budynki pełnią funkcję administracji i zaplecza parku (Hall, Office) oraz restauracyjną (Restaurant), małe budynki na planie parku to bary kawowe (Cafeteria) i toalety oraz swobodnie porozrzucane altany (Arbour), w których można skryć się przed palącym słońcem. Roślinność z uwagi na zbliżony klimat dobrana została w Turcji, co przy systemie nawadniania zasilanym z czterech głównych pomp głębinowych i systematycznej opiece wykwalifikowanego personelu gwarantuje ich prawidłową wegetację.

Samozapłony gazu

Jako zespół projektowy odpowiadający za całokształt przyszłego terenu dla lokalnej społeczności, z uwagi na przewodni motyw Słońca nazwaliśmy go Sun Park in Kirkuk. Nazwa ta została przyjęta jako robocza – widać to na naszych zdjęciach pamiątkowych, gdzie opracowane przez nas pierwotne logo parku namalowane zostało przez służby miejskie na ustawionych przy drodze szybkiego ruchu (Erbil – Al Sulajmanija) tablicach informujących dumnie o rozpoczętej budowie nowego parku. Jednak po kilku miesiącach Gubernator Kirkuku zdecydował o zmianie nazwy na Bawa Gor Gor Park in Kirkuk, oddając cześć historii tych terenów. Otóż wiele lat temu na te tereny przychodziły przeważnie kobiety, które modliły się o zdrowie swoje i swoich bliskich, o szczęśliwe rozwiązania ciąży i wszelkie życiowe powodzenie do płomieni strzelających z powierzchni pustyni sądząc, że są to znaki pochodzące od Boga. Nazwa Bawa Gor Gor w prostym tłumaczeniu oznacza Boga Płomieni. W rzeczywistości były to samozapłony gazu, zbierającego się tuż pod powierzchnią ziemi, a gromadzącego się tam z uwagi na ogromne podziemne zasoby ropy naftowej.

Lepsze jutro

Od zakończenia ostatniej wojny w Iraku jest to jedyny tego typu teren w pełni przeznaczony dla mieszkańców miasta Kirkuk - pozbawionego wszelkich innych obiektów użyteczności publicznej, poza miejscami kultu religijnego. Sam Kirkuk w stosunku do niedaleko położonych miast Erbil i Al Sulajmanija (oba w Kurdystanie) jest ogromnym miastem, w którym nie ma infrastruktury rozrywkowej – brak jest kin, teatrów, nawet prawdziwych placów zabaw. Tak więc park przejmie na siebie wielka odpowiedzialność.