Budynek świetlicy sportowej w Żabieńcu – wyróżnienie honorowe

Przedstawiamy projekt, który otrzymał wyróżnienie honorowe w konkursie na opracowanie koncepcji architektonicznej budynku świetlicy sportowej wraz z zagospodarowaniem terenu w Żabieńcu, gm. Piaseczno. Projekt został stworzony przez Filipa Zielińskiego (FAV.Office) oraz Jakuba Wójtowicza (WojtowiczArchitecture) we współpracy z Grzegorzem Traczem.

IDEA
W ciągu ostatnich lat możemy zauważyć pozytywny trend nieustannego rozwoju infrastruktury sportowej, który najbardziej widoczny jest w małych miejscowościach. Nowo powstałe Orliki, place zabaw czy siłownie zewnętrzne umożliwiają okolicznym mieszkańcom aktywne spędzanie czasu wolnego, przyczyniając się tym samym do poprawy ich zdrowia i samopoczucia. Szybkie tempo z jakim pojawiają się nowe obiekty sprawia, że w niektórych przypadkach krótki czas realizacji nabiera większego znaczenia niż wykorzystanie pełnego potencjału projektowanej funkcji. W przedstawianej koncepcji postanowiono położyć szczególny nacisk na możliwości kreowania możliwie największej liczby interakcji pozwalających na pełne wykorzystanie proponowanych założeń. Rozpoczynając prace projektowe wymagany przez zamawiającego program funkcjonalny podzielono na 3 strefy zależne od docelowych grup użytkowników. Pierwszą z nich stała się ogólnodostępna polana rekreacyjna, która ze względu na swoje przeznaczenie oraz chęć zapewnienia łatwego dostępu jak największej liczbie mieszkańców zlokalizowana została w północnej części terenu. Kolejną strefą była przestrzeń boisk sportowych. Wykorzystując geometrię działki oraz układ istniejącego Orlika elementy takie jak trybuny czy boisko główne umieszczono przy południowej granicy opracowania. Powstałe w ten sposób dwie strefy zlokalizowane na przeciwległych krańcach działki wymagały zapewnienia przestrzeni spajającej - bufora, w którym dwie zderzające się funkcje będą mogły połączyć się w sposób praktyczny oraz umożliwiający wygodne korzystanie z całego terenu. Aby zapewnić odpowiednią integrację pomiędzy polaną i boiskami w centralnej przestrzeni terenu zlokalizowano budynek świetlicy sportowej, który dzięki wprowadzeniu w nim zarówno pomieszczeń sportowych jak i sal dla mieszkańców doskonale łączy projektowane na działce funkcje.

I. BOISKA PIŁKARSKIE
Boiska piłkarskie stanowią największą część projektowanego kompleksu. Ze względu na swoją specyfikę - konkretną grupę użytkowników oraz narzuconą lokalizację jednego z boisk przeznaczonych do zachowania zdecydowano się na wykreowanie strefy sportowej bezpośrednio przy południowej granicy działki. Takie rozwiązanie miało na celu zapewnienie efektywnego wykorzystania powierzchni terenu oraz zmniejszenie ilości utwardzeń potrzebnych do obsługi boisk. Ułożenie płyt ze sztuczną murawą przy jednej ścieżce wraz z boiskiem naturalnym pozwala na szybką komunikację oraz wygodne użytkowanie. Odpowiednie strefowanie pozwoliło również na łatwe wydzielenie boisk amatorskich, pozwalające na ich użytkowanie nawet podczas ligowych meczów rozgrywanych na terenie kompleksu. Wraz z przebudową obiektu proponowane rozwiązania dostosowano do wymogów licencyjnych przedstawianych przez organizatora konkursu. Zapewnienie trybun dla kibiców lokalnej drużyny po południowej stronie boiska ograniczyło niekorzystny efekt olśnienia podczas meczy rozgrywanych przy naturalnym świetle. W projekcie przewidziano również bezpieczną przestrzeń dla kibiców drużyn przyjezdnych, której lokalizacja pozwala na szybką komunikację. Główną zaletą uporządkowania geometrii strefy boisk piłkarskich jest możliwość usytuowania budynku wzdłuż dłuższego boku głównej murawy. Takie rozwiązanie pozwala na efektywne wykorzystanie tarasów na dachu budynku oraz kawiarni jako dodatkowych przestrzeni widowni podczas meczów.

II. POLANA REKREACYJNA
Uporządkowanie układu boisk pozwoliło na wykreowanie w północnej części terenu dużej powierzchni zielonej przeznaczonej na ogólnodostępne funkcje rekreacyjne dla okolicznych mieszkańców. Największa część tej strefy wydzielona została na polanę rekreacyjną umożliwiającą organizację pikników lub dużych imprez o charakterze lokalnym. Bezpieczny układ komunikacji kołowej wraz z wprowadzonymi elementami takimi jak progi zwalniające pozwala na spokojne spędzanie wolnego czasu bez obaw o bezpieczeństwo najmłodszych. Dodatkowymi funkcjami służącymi lokalnym mieszkańcom są plac zabaw oraz siłownia zewnętrzna zlokalizowane w osi budynku świetlicy. Takie rozwiązanie pozwala rodzinom na wspólne spędzanie czasu, jednocześnie kibicując zawodnikom rywalizującym na boisku oraz pilnując młodszych pociech bawiących się na huśtawkach i w piaskownicy. Lokalizacja tych funkcji przy wyjściu z sal świetlicy pozwala również na organizację wydarzeń kulturalnych łączących ze sobą aktywność w budynku oraz na świeżym powietrzu. Przestrzeń frontowa budynku wyposażona została również w miejsce postojowe dla autokaru oraz mały plac znajdujący się w osi przejścia przez budynek świetlicy. Dzięki temu przestrzeń zyskała wygodne miejsce służące np. organizacji zbiórek przed wyjazdem na mecze drużyn młodzieżowych. Całość terenu dopełniono poprzez lokalizację małego zbiornika retencyjnego w strefie wjazdowej. Oprócz zalety jaką jest efektywne wykorzystywanie wody projektowany staw wzbogaca pełen zieleni teren.

WYNIESIENIE BRYŁY
W pierwszym etapie projektowania budynku połączono ze sobą 3 bloki funkcjonalne: szatnie sportowe, pomieszczenia sołtysa/salę na 100 osób oraz sale świetlicowe z kawiarnią. Ustawione osiowo względem dłuższego boku bryły zapewniają dobre połączenie funkcjonalne i widokowe pomieszczeń z boiskiem piłkarskim jednocześnie stanowiąc naturalne wydzielenie stref ogólnodostępnej oraz sportowej terenu opracowania. W celu zmniejszenia powierzchni i zabudowy oraz umożliwienia wykorzystania dachu budynku pod realizację tarasów, pozwalających na obserwowanie rozgrywek sportowych z wyższej perspektywy, środkową bryłę wyniesiono na poziom +1. Dodatkową zaletą większej wysokości budynku jest poprawa reprezentacyjności bryły.

UTWORZENIE PRZEJŚCIA
Kolejnym etapem kształtowania bryły było wypracowanie połączeń funkcjonalnych pomiędzy kondygnacjami oraz znalezienie odpowiednich proporcji poszczególnych części budynku. W tym celu kubatury znajdujące się na poziomie parteru przesunięto w kierunku środka budynku zyskując doskonałe miejsce na wprowadzenie komunikacji pionowej w postaci schodów oraz windy osobowej. Dzięki rozdzieleniu funkcji sportowych oraz przestrzeni dla lokalnych mieszkańców do obsługi budynku wystarcza jeden pion komunikacyjny. Niezależną strefę szatni sportowych powiększono zapewniając odpowiednią powierzchnię niezbędną do realizacji wymaganej funkcji.

AKCENTACJA STREFY WEJŚCIA
Powstałe w wyniku kształtowania bryły przejście zlokalizowane w centralnej części budynku zostało wykorzystane jako punkt węzłowy łączący wszystkie główne wejścia do budynku. Silny akcent architektoniczny w postaci wycięcia fragmentu bryły dodaje jej charakteru jednocześnie wyraźnie akcentując strefę wejściową. Umożliwienie wglądu w kierunku boisk sprawia, że przebywając w części frontowej działki jesteśmy wciąż zapraszani do wzięcia udziału w wydarzeniach sportowych. Takie przejście jest również doskonałym miejscem do wprowadzenia wejścia głównego na trybuny oraz punktu biletowania w przypadku meczów wyższych lig do których dostosowano obiekt.

INTERAKCJE FUNKCJONALNE
Przejście widokowe przez budynek jest jednym z wielu punktów zapewniających możliwość interakcji pomiędzy funkcjami sportowymi a rekreacyjnymi. Bazując na idei umożliwienia jednoczesnego korzystania z kompleksu przez całe rodziny projektowane funkcje ułożono w taki sposób by pozwalały na np. jednoczesną zabawę na placu zabaw oraz oglądanie meczu , czy np. rozkoszowanie się kawą na tarasie czekając na koniec treningu dzieci. Liniowe ułożenie budynku sprawia,że można go wykorzystywać w takim samym zakresie zarówno w celach sportowych jak i podczas lokalnych wydarzeń kulturalnych odbywających się w strefie rekreacyjnej zlokalizowanej w północnej części działki.

ROZWIĄZANIA PROEKOLOGICZNE
Projekt kompleksu sportowego łączący wiele funkcji oraz wielkopowierzchniowe boiska musi sprostać szerokim wymaganiom dotyczącym zarządzania energią oraz gospodarką wodną. Aby w świadomy sposób ograniczyć straty, które mogły by płynąć z nieefektywnego systemu grzania i chłodzenia budynku pierwsze kroki projektowe postawiono w kierunku optymalizacji kształtu kubatury. Dobrana już na wstępnym etapie prosta forma budynku pozwala na osiągnięcie bardzo dobrego parametru A/V, co będzie w przyszłości skutkowało obniżeniem kosztów zarządzania energetyką budynku. Ograniczenie ilości okien od strony północnej do niezbędnego minimum umożliwiło na zniwelowanie strat ciepła akumulowanego wewnątrz budynku przez stropy oraz podłogi wyposażone w instalację grzania i chłodzenia powierzchniowego. Bilans energetyczny budynku został również poprawiony dzięki zastosowaniu instalacji wentylacji mechanicznej wyposażonej w system odzysku ciepła. Dzięki niej zapewniono zarówno świeże powietrze w szatniach sportowych jak również ograniczono straty ciepła związane z wymianą powietrza. Rozwiązaniem proekologicznym jest również system paneli fotowoltaicznych zamontowanych na dachu kondygnacji piętra. Ich układ zakłada osiągnięcie optymalnego balansu pomiędzy sprawnością i mocą instalacji, a energia z nich pozyskiwana zasila instalacje elektryczne takie jak np. oświetlenie pomieszczeń wewnętrznych czy iluminację zewnętrzną. Dodatkowym elementem proekologicznym jest mały zbiornik retencyjny gromadzący wodę opadową, która następnie może być wykorzystywana do nawadniania boisk.

WNĘTRZA
Układ funkcjonalny wnętrza budynku podzielony został na 3 strefy zgodnie z życzeniem organizatora konkursu. Pierwszą z nich jest przestrzeń przeznaczona na szatnie sportowe, magazyny sprzętu oraz pomieszczenia trenerów i administracji. Zaproponowany w tej części układ wprowadza efektywny ciąg komunikacyjny oraz zapewnia dobre doświetlenie pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi. W przestrzeni wejściowej tej strefy zaplanowano również niewielką poczekalnię umożliwiającą rodzicom wygodne spędzenie czasu w oczekiwaniu na zakończenie treningu ich dzieci. Kolejne dwie strefy funkcjonalne budynku zostały wydzielone przy pomocy osobnego wejścia. Znajdujące się w tej części pomieszczenia, przeznaczone są do ogólnodostępnej aktywizacji lokalnych mieszkańców. Zastosowane rozwiązanie w postaci 2 niezależnych wejść dla części sportowej oraz rekreacyjnej umożliwia jednoczesne, wygodne korzystanie zarówno z szatni jak i sal świetlicowych. Proponowane w budynku wykończenia materiałowe dobrano w taki sposób, aby połączyć ze sobą ekonomikę rozwiązań oraz chęć zapewnienia komfortowej, neutralnej przestrzeni wyposażonej w dużą ilość elementów naturalnych, które dobrze wpisywać się będą w kontekst położonej przy lesie działki. Zaproponowane detale takie jak panele drewniane na suficie części kawiarnianej nie tylko nadają nowoczesny charakter wnętrzom lecz również służą poprawie parametrów akustycznych przestrzeni przeznaczonej do jednoczesnego użytkowania przez wielu mieszkańców i kibiców.