Natural Born Collective - upcyklingowy projekt studencki

Wszystkie zaprojektowane stoły, o wiele mówiących nazwach Closer, Relations, Common oraz Cut, stanowią niepowtarzalne produkty, a jednocześnie mają swój wymiar eksperymentalny – dotykają bowiem różnych kwestii. Jeden zajmuje się tym, w jaki sposób można interpretować sposób pozyskania surowca do produkcji elementów stołów, inne natomiast odnoszą się do interakcji, które zachodzą pomiędzy użytkownikami takich obiektów. Niektórzy uczestnicy zbadali to zagadnienie aby nadać stołom takie kształty, dzięki którym użytkownikom łatwiej jest odnaleźć się w kontekście spotkań o formalnym, bądź nieformalnym charakterze. Przede wszystkim jednak kluczowe w procesie twórczym było wykorzystanie wysoce odnawialnego surowca drewnianego, jakim jest amerykański czerwony dąb.

– Krzesło Natural Born stało się dla nas ogromną inspiracją, dlatego spontanicznie wraz z jego autorem oraz AHEC postanowiliśmy podjąć współpracę nad nowym projektem. Wspólnie uznaliśmy, że najlepszym rozwiązaniem będzie zaangażować do tego młodych, zdolnych ludzi, którzy aspirują do uzyskania statusu projektantów form użytkowych, w tym także mebli – powiedział dr inż. Adam Majewski, adiunkt Katedry Meblarstwa na Wydziale Leśnym i Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, jeden z liderów projektu. – Ponadto upcykling to rodzaj sprzeciwu wobec marnowania materiałów, który wyraża się w przywracaniu im funkcjonalności, a czasem w nadaniu nowego kontekstu lub formy. Dlatego postanowiliśmy wykorzystać materiał z wystawy – dodał Adam Majewski. 

Studenci skorzystali z możliwości oferowanych przez upcykling jako formy wtórnego przetwarzania materiałów uznanych za zbędne, aby stworzyć produkty o wartości większej niż uprzednio wykorzystane surowce. Propagują w ten sposób współczesny, odpowiedzialny sposób myślenia o projektowaniu, produkcji oraz konsumpcji.

– Punktem wyjścia do powstania naszego stołu była myśl, że chcemy stworzyć projekt prawdziwie zrównoważony. Uznaliśmy, że drewno jako materiał odnawialny jest też magazynem CO2, bo drzewa w cyklu swojego życia pobierają go z atmosfery i magazynują w swojej tkance – powiedziała Joanna Kośko, studentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, współautorka projektu CUT. 

– Czerwony dąb amerykański ma bardzo ciekawy rysunek drewna, jest również bardzo wytrzymałym gatunkiem i ma niespotykany odcień w stosunku do naszych polskich gatunków – dodała Eryka Tyma, studentka Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, współautorka projektu Relations. 

– Stworzone projekty stołów wprost nawiązują do manifestu Natural Born sprzed roku – powiedział Tomek Rygalik, projektant i wykładowca Wydziału Wzornictwa warszawskiej ASP oraz jeden z liderów projektu. – Są przykładem świadomego zerwania ze skomplikowaną formą, pokazując, że projektant może i powinien mieć wpływ na ograniczenie wykorzystywanych zasobów – dodał Tomek Rygalik.

W Polsce i Europie dąb europejski nadal jest najbardziej popularnym gatunkiem drewna. Biorąc pod uwagę aktualne ogromne zainteresowanie rynku białym dębem, w tym zarówno europejskim, jak i amerykańskim, dzięki szerszemu wykorzystaniu czerwonego dębu amerykańskiego pojawia się ogromna szansa na zmniejszenie presji podażowej. Miłość do dębu nie przeminie, a ostatnio realizowane przez AHEC projekty kreatywne mają na celu zaprezentowanie atrakcyjnej alternatywy, zachęcając projektantów do eksperymentowania. Czerwony dąb amerykański jest drewnem nie tylko pięknym, ale i w pełni odnawialnym. To także jeden z dominujących i szybko odrastających gatunków w amerykańskich lasach liściastych: przyrost netto czerwonego dębu amerykańskiego (z uwzględnieniem wyrębu) wynosi średnio nieco ponad 21 mln m3 rocznie, co oznacza, że co roku jego ilość wzrasta o wolumen równy pojemności pięciu stadionów Wembley.

– Rok temu wspólnie z Tomkiem Rygalikiem stworzyliśmy kolekcję pięknych krzeseł, ukazujących właściwości i naturalne piękno jednego z najobficiej występujących gatunków amerykańskiego drewna liściastego – czerwonego dębu. Postanowiliśmy kontynuować naszą podróż dalszego odkrywania surowca i poznawania zrównoważonego projektowania, dlatego wykorzystaliśmy elementy użyte do stworzenia wystawy i poprosiliśmy polskich studentów, aby zaprojektowali nowe, piękne przedmioty. Ich kreatywność zaowocowała powstaniem 4 stołów oddających potrzeby współczesnego świata, a jednocześnie stanowiących znakomitych towarzyszy dla krzeseł Natural Born – powiedział David Venables, dyrektor AHEC na Europę.

Stoły zaprojektowane przez studentów Natural Born Collective zostały wykonane pod ich nadzorem przez studio projektowe Swallow’s Tail Furniture. Spotkania zorganizowane w zakładzie produkcji mebli były dla studentów doskonałą okazją do poznania, jak i pogłębienia technik i sposobu obróbki drewna, a także zrozumienia praktycznych aspektów produkcji drewnianej.

Łączny ślad węglowy czterech stołów wynosi 131 kg ekwiwalentu CO2, co jest równe przejechaniu odcinka 1100 km zwykłym samochodem osobowym, a także równe emisjom CO2 generowanym przez przeciętnego Europejczyka w okresie 5,5 dni lub całkowitej emisji 1,6 telefonu iPhone przez cały okres użytkowania. 

Emisje na poziomie 581 kg ekwiwalentu CO2 związane z transportem z USA, przetwarzaniem drewna i produkcją stołów w Polsce zostały zniwelowane przez 430 kg ekwiwalentu CO2 zmagazynowanego w gotowych stołach oraz przez kolejne 20 kg ekwiwalentu CO2 związane ze spalaniem odpadów poprodukcyjnych.

Mimo niskich wpływów środowiskowych na innych etapach cyklu życia stołów, proces wytwórczy miał znaczący udział w całkowitym wpływie projektu na środowisko. Wynika on głównie z użycia w produkcji maszyny CNC zasilanej energią pochodzącą z polskiej sieci energetycznej, która w 85% uzależniona jest od przetwarzania paliw kopalnych, przede wszystkim węgla, który ma bardzo wysoki wskaźnik wpływu na środowisko. Zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (np. ze słońca) w procesie produkcyjnym miałoby istotny wpływ na zmniejszenie wpływu środowiskowego całego projektu.

Stół Closer jest projektem odpowiadającym na naturalną potrzebę zbliżania się ludzi. D Dzięki swojemu zwężającemu się kształtowi umożliwia „regulację” dystansu pomiędzy rozmówcami. W jednym końcu szerokość stołu odpowiada granicom umownej strefy komfortu nieznajomych sobie ludzi,  w drugim natomiast zbliża osoby pozostające w bliskiej relacji.

Nietypowy kształt blatu jest efektem zbadanego przez projektantów wpływu geometrii na relacje między ludźmi wspólnie korzystających ze stołu. Łuk, kąt rozwarty oraz ostre naroże umożliwiają, a nawet podpowiadają różne sytuacje – od minimum interakcji 3 spotykających się par, do 7 miejsc pozbawionych społecznej hierarchii. Stół zaprojektowano z myślą o kawiarniach, kantynach lub przestrzeniach coworkingowych. Surowy, minimalistyczny detal jest manifestem oryginalnej filozofii Natural Born.

Stół został zaprojektowany po to, aby zbliżać ludzi – ma to być mebel, który zapewnia osobom siedzącym przy stole bezpieczną przestrzeń do podejmowania interakcji z innymi. Szerokość stołu jest równa średniej wielkości dwóch talerzy umieszczonych przed uczestnikami spotkania. 

Idea stojąca za stołem jest prosta – rezygnacja ze wszystkiego co zbędne, zarówno w jego formie i konstrukcji, jak i podczas procesu produkcyjnego. Celem było wydobycie stołu z drewna pochodzącego z pierwiastkowego przerobu surowca - z możliwie najmniejszą szkodą dla środowiska. Projektanci podążyli za materiałem kierując się jego ograniczeniami, a nie wizją. Takie podejście projektowe zaowocowało stołem odważnym zarówno wizualnie oraz konstrukcyjnie, jak i w przekazie, który niesie.