Rozmowa z Joanem Gasparem

Joan Gaspar jest znanym hiszpańskim projektantem, laureatem wielu nagród branżowych oraz wykładowcą szkoły dizajnu Eina w Barcelonie. W listopadzie 2009 Joan Gaspar będzie gościem kolejnej edycji „Projektu Dizajn” – cyklu spotkań ze znanymi projektantami, organizowanych przez firmę ROCA.

Już teraz projektant odpowiada na kilka pytań związanych z nowymi trendami we wzornictwie oraz funkcjonowaniem projektanta w świecie biznesu.

Jest Pan przedstawicielem tzn „barcelońskiej szkoły projektowania”, dlatego proszę powiedzieć – czym różni się ona Pana zdaniem od innych, co czyni ją tak charakterystyczną?

W całej Hiszpanii Katalonia i, oczywiście, Barcelona, znajdowały się w pierwszym szeregu pod względem przemysłowym i ekonomicznym w porównaniu do reszty kraju. Jeśli do tego fundamentalnego aspektu dodamy przedsiębiorczość i energię całego społeczeństwa Katalonii, bliskość Francji i śródziemnomorski charakter, powstanie grunt niezwykle podatny dla eksplozji sztuki dekoracyjnej, która miała miejsce pod koniec XIX wieku wraz z pojawieniem się modernizmu i jego interpretacji dokonanej przez katalońskich artystów i architektów, oraz ruchu noucentisme, którego głównymi hasłami były rozum, dokładność, powaga, porządek i jasność. To one stanęły w obronie prostoty ekspresji.

Czy uważa Pan, że da się wyodrębnić wiodące trendy we współczesnym wzornictwie? A jeśli tak, to co można o nich powiedzieć?

Nie umiem powiedzieć, który trend jest najważniejszy, albo dlaczego jest ważniejszy niż inny i na odwrót. Sądzę, że trendy, które się pojawiają, wyznaczane są przez postęp przemysłowy i technologiczny, społeczny oraz polityczny.
Moim zdaniem, przyglądając się z bliska, uważam, że aspekty technologiczne i rozwój stosowanych materiałów oraz technik z mojego punktu widzenia ma największy wpływ na powstawanie produktów, które następnie kojarzone są z tym lub innym trendem w zależności od dekady albo miejsca w czasie, w którym są tworzone. Generalnie, moim zdaniem, ważne jest, by design produktów nie ulegał wpływom czerpanym z mody odzieżowej.
To, że rozwój technologii ma duży wpływ na proces designu i jego wizerunek, można najlepiej zauważyć na przykładzie produktów konsumpcyjnych. Sądzę, że my, projektanci, dzięki ewolucji techniki i zwyczajów społecznych, mamy większą swobodę wymyślania i projektowania interakcji między produktem a końcowym odbiorcą. Ponadto, konkurencja między produktami i twórcami w fundamentalny sposób sprzyja designowi i jego użytkownikom. Firmy powinny poświęcać im więcej uwagi, jeśli chcą zwiększyć swój udział w rynku.

Design i rynek – jak odnajduje się Pan jako projektant w dwóch tak odrębnych światach?

Jeśli chodzi o wzornictwo przemysłowe albo design produktów, te dwa światy niczym się nie różnią, uzupełniają się i potrzebują się na wzajem. Tradycyjna definicja projektanta przemysłowego mówi, że: „projektant to niezbędne ogniwo między przemysłem a odbiorcom końcowym".
Projektantowi zależy na stworzeniu interesującego produktu, który się dobrze sprzeda, będzie rentowny dla niego samego i dla klienta. To pozwala mu rozwijać się zawodowo poprzez tworzenie nowych i różnorodnych projektów dla sektorów, które też są zróżnicowane.

Wzornictwo przedmiotów użytkowych wiąże się nierozerwalnie z ich funkcjonalnością. Czy jest to wyzwaniem, czy ułatwieniem podczas projektowania?

Funkcjonalność przedmiotu to cecha niezbędna. Zawsze trzeba zakładać z góry, że przedmiot ma spełniać swą funkcję, ktoś ją wymyślił i ona z góry istnieje, nie wyobrażam sobie producenta tworzącego coś, co nie spełnia funkcji, do których zostało stworzone. Ale oczywiście wszystko da się poprawić, ale należy zachować dopuszczalne minimum funkcjonalności. Projekt i funkcjonalność zawsze powinny iść razem. Nie mówimy tu o sztuce albo o rzeźbie, tylko o wzornictwie przemysłowym, wzornictwie przedmiotów codziennego użytku, które mają nam ułatwiać i umilać życie. Ja sam, nie mam preferencji, jeśli chodzi o projektowanie, w rzeczywistości lubię wszystko, nowy projekt to zawsze jest wyzwanie, bez względu na to, z jakiej jest kategorii.

Jakie trendy są obecnie modne w projektowaniu wnętrz? Czy da się wyróżnić wiodące tendencje?

Jeśli chodzi o trendy wystroju wnętrz, sądzę, że nadal dominuje minimalizm, ale istnieje też ruch określany jako pewna interpretacja baroku. Nie jestem wielkim znawcą ani ekspertem od baroku, ale wydaje mi się, że nie ma z nim za dużo wspólnego. Doszła do tego moda na motywy roślinne, kwiatowe, i wodorosty, które wdarły się na malowany papier oraz do mebli, krzeseł, lamp. Jednocześnie niektórzy odzyskują meble z lat 70-tych i zestawiają je z meblami z lat 50-tych i 40-tych. Oczywiście rezultat zależy mniej lub bardziej od jakości projektu takiej mieszanki i ogólnego wrażenia, jakie robi jego forma. Tak wygląda zarys. Sądzę, że ostatecznie to, co bierze górę, to zdrowy rozsądek. I zrozumiałe jest to, że żaden wystrój nie trzyma się kurczowo jakiegoś trendu, tylko czerpie trochę z jednego, a trochę z innego.