„Konkurs na projekt łazienki” dla młodych architektów – niebawem kolejna edycja

_{Grand Prix 2007 Toaleta publiczna w Kazimierzu Dolnym - projekt zrealizowany - proj. Pior Musiałowski, Łukasz Przybyłowicz}

Od ponad dwudziestu lat pod marką KOŁO organizowany jest konkurs na projekt toalety publicznej, skierowany do studentów architektury i młodych projektantów. Co roku biorą w nim udział kreatywni, początkujący twórcy, dla których ważna jest estetyka w przestrzeni publicznej. Organizatorowi zależy także na poprawie warunków sanitarnych w całej Polsce. Dzięki tej inicjatywie firmy GEBERIT, m.in. Warszawa, Kraków czy Kazimierz Dolny zyskały nowoczesne, dobrze zaprojektowane toalety publiczne.

„Konkurs na projekt łazienki” co roku dotyczy innego miejsca w Polsce. Organizowany jest dzięki zaangażowaniu partnerów strategicznych – instytucji, firm, urzędów miast zarządzających terenami, na których ma zostać zrealizowany projekt. Na przestrzeni lat były to m.in. Łazienki Królewskie w Warszawie, Miasto Kraków, PKP S.A. czy Urząd Miasta Płock. Atrakcyjne nagrody pieniężne oraz realizacja zwycięskiego projektu sprawiają, że konkurs cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem. Co roku zgłoszonych zostaje ok. 300 projektów. Celem organizatorów jest poprawa warunków sanitarnych i dostępności toalet publicznych w Polsce. Niestety, z raportu Głównego Inspektoratu Sanitarnego za 2019 rok wynika, że w naszym kraju znajduje się 2720 toalet publicznych – zarówno miejskich, jak i położonych w obiektach, które na podstawie umowy z miastem udostępniają toaletę do użytku publicznego. Biorąc pod uwagę fakt, że miast w Polsce jest ponad 1000, sytuacja jest naprawdę słaba – na jedną toaletę przypada średnio 14 000 osób. W samej Warszawie, według danych z listopada 2020, ogólnodostępnych toalet jest 360, co oznacza, że na jedną toaletę przypada ok. 5000 mieszkańców stolicy, a jeśli wliczyć w to także turystów i ludzi pracujących w Warszawie, przyjezdnych, do jednej toalety mogłaby ustawić się kolejka z 6300 osób. Stan tych ubikacji w dużej liczbie przypadków pozostawia wiele do życzenia. Tym bardziej cieszy fakt, że nagradzane projekty są realizowane.

_{Grand Prix 2010_Toaleta publiczna nad Wisłą w Warszawie - projekt zrealizowany - proj. Katarzyna Szpicmacher, Maja Matuszewska, Aleksandra Krzywańska}

– Geberit stworzył „Konkurs na projekt łazienki”, ponieważ jesteśmy głęboko przekonani, że każdy biznes powinien angażować się społecznie. Z jednej strony inicjatywa ta wywołuje ważną dyskusję na temat deficytu toalet w przestrzeni publicznej w polskich miastach, z drugiej strony – angażuje młodych projektantów u progu kariery, aby stawali w poważne szranki konkursowe, mierzyli się z zadaniem stworzenia projektu, który będzie zaakceptowany przez publicznych włodarzy oraz autorytety z branży architektonicznej Projekty konkursowe, które udało się zrealizować, bez wątpienia należą do najlepszych sanitarnych przestrzeni w Polsce – mówi Przemysław Powalacz, Prezes Zarządu Geberit Sp. z o. o.

Jednym z nagrodzonych projektów, który został zrealizowany, jest Pawilon Plażowy – zespół toalet publicznych nad Wisłą w Warszawie, zlokalizowany na prawym brzegu rzeki w pobliżu Mostu Poniatowskiego, nieopodal Stadionu Narodowego. Praca trzech (wtedy) studentek Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej: Katarzyny Szpicmacher, Mai Matuszewskiej i Aleksandry Krzywańskiej zwyciężyła w 2010 roku. Nagroda została przyznana za bardzo trafną interpretację głównego problemu tamtej edycji konkursu – wpisania obiektu toalety publicznej w naturalny krajobraz Wisły Warszawskiej. Powódź, która miała miejsce w tamtym roku, wyostrzyła znaczenie określenia „rewitalizacja” nabrzeża, wskazując wagę sposobu rozwiązania projektowego na zmienność stanu wód w cyklach rocznych i wieloletnich. Jurorzy docenili bezpieczną lokalizację projektu, podkreślenie spacerowego charakteru nadrzecznych lasów, nastawienie na turystów pieszych i rowerowych, jak też potencjalnych plażowiczów. Znaczenie miała także dostępność z rejonu chodników miejskich, wpisanie projektu w topografię terenu i struktury lasu w mało inwazyjny sposób, bez konieczności eliminacji drzew i zakłócenia naturalnego obrazu lasu łęgowego. Forma budynku organizuje choreografię ruchu jego użytkowników, również niepełnosprawnych. Uwagę zwraca dystrybucja zadanych funkcji zapewniająca dyskrecję. Propozycje materiałowe zastosowane we wnętrzach stanowią jednocześnie o ich detalu – pomysłowe perforacje są źródłem oświetlenia naturalnego, jak też mogą stanowić wyróżnik obiektu w nocy.

_{Grand Prix 2012_Toaleta publiczna przy Rondzie Mogilskim w Krakowie - projekt zrealizowany - proj. Jakub Pszeniczny, Katarzyna Pszeniczna, Urszula Gacek}

Pandemia nie pokrzyżowała planów firmie GEBERIT, organizatorowi „Konkursu na projekt łazienki”, która już niebawem ogłosi start kolejnej edycji. Warto wspomnieć, że projekty konkursowe często oferują coś więcej, niż tylko toaletę, która zaspokoi potrzeby fizjologiczne użytkowników. W koncepcjach młodych architektów pojawia się przestrzeń przeznaczona do drobnego handlu, informacja miejska czy wypożyczalnia sprzętu wodnego, jak w przypadku zrealizowanego Pawilonu Plażowego. Z zaciekawieniem czekamy na tegoroczną edycję i projekty, które zostaną do niej zgłoszone.