II Nagroda w konkursie na koncepcję architektoniczną Muzeum Domu Rodziny Pileckich

Wyeksponowanie historycznej bryły domu rodzinnego rodziny Pileckich w ogrodowym otoczeniu, układ funkcjonalny dający możliwość interesującej aranżacji ekspozycji muzealnej oraz umiejętne operowanie skalą przy wydzielaniu stref muzeum – to najwyżej ocenione aspekty projektu pracowni Nizio Design International, który został uhonorowany drugą nagrodą w konkursie na koncepcję architektoniczną Muzeum Domu Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej. Konkurs rozstrzygnięto 9 lipca.

W pracy przedstawionej przez zespół Mirosława Nizio doceniono połączenie idei architektonicznej rewitalizacji domu rodziny Pileckich z budowaniem nastroju przejścia od współczesności do tragizmu spotkania z historią. Jurorzy dostrzegli sposób połączenia funkcji założenia z jego starą i nową zabudową, w którym forma nowo wykreowanej architektury ma emocjonalnie działać na widza. Wyróżniając projekt sąd konkursowy podkreślił też umiejętne operowanie skalą – historyczna bryła domu rodzinnego zachowała swój charakter mimo, że w koncepcji architektura założenia miała stanowić rodzaj monumentalnego memoriału, upamiętniającego rotmistrza Witolda Pileckiego. Składały się na nią otoczone meandrem muru budynki – nowo zaprojektowany obiekt muzealny i historyczny dom małżonków Pileckich z ukrytymi we wnętrzu ekspozycjami.

Poddany rewitalizacji podmiejski dworek miał – oprócz upamiętnienia zasług małżeństwa Pileckich – stać się przestrzenią spotkań, która integrowałaby społeczność Ostrowi Mazowieckiej i okolicy poprzez działalność kulturalną, edukacyjną i wydawniczą. Projektanci chcieli, by obietnica sielskiego życia jaką wywołuje widok domu skąpanego w bujnej zieleni została skontrastowana z brutalną, monumentalną i surową formą nowego budynku oraz zaprojektowanego na granicy działek muru z odzyskowej cegły. Te formy architektoniczne miały budować rodzaj zacienionej doliny, więziennej przestrzeni wywołującej poczucie osaczenia i zamknięcia.

Projekt Nizio Design zakładał, że funkcje muzealne będą zlokalizowane głównie w klasycystycznym domu-dworku. Zwiedzający rozpoczynaliby wizytę w muzeum przechodząc przez nowy budynek i podążając podziemnym korytarzem na parter. Tam zaplanowano odtworzenie wnętrza rodzinnego domu Witolda i Marii z meblami, sprzętami i rodzinnymi fotografiami. Natomiast w piwnicy domu mieściłaby się wystawa stała – poświęcona czasom wojny, przeniknięciu Pileckiego do Auschwitz i zorganizowaniu tam ruchu oporu, następnie czasom powojennym spędzonym w komunistycznym więzieniu na Rakowieckiej, które zakończyło wykonanie wyroku śmierci. Projektantom zależało na symbolicznym przeciwstawieniu pokoju i wojny, tego co dobre i jasne z tym co ciemne i złowrogie. Wyrazem pamięci i poszukiwania oraz chęci wydobycia prawdy na światło miał być też otwór w podłodze, umieszczony tam, gdzie powinny znajdować się schody.

Betonowy hol o surowej powierzchni ścian, prowadzący m.in. w kierunku łącznika i wejścia na wystawę na parterze domu Pileckich stanowić miał istotny element nowego budynku muzealnego o monumentalnym, ale ascetycznym charakterze. Patrząc w kierunku wejścia na wystawę na parterze historycznego domu zwiedzający dostrzegaliby charakterystyczne siedzisko, utrzymane w kolorystyce ścian, dopełniające minimalistyczną kompozycję holu i podtrzymujące nieco archaiczny, antyczny charakter przestrzeni oraz jej elementów.