Jakub Szczęsny - Działania na terenie zaludnionym

Aureola, szkic, Jakub Szczęsny

Jakub Szczęsny chyba nie umie się nudzić. Większość jego projektów to w gruncie rzeczy wyzwanie: wcisnąć dom w półmetrową szczelinę, sensownie zabudować działkę o kilkumetrowej szerokości, wyhodować ogród na plaży czy przenieść zimę w środek lata. Wystawa w Galerii Dizajn prezentuje szesnaście wybranych projektów zrealizowanych w ciągu ostatnich kilku lat w miejscach tak różnych, jak ogród angielski przy Pałacu Branickich w Białymstoku, utopijny skrawek przestrzeni publicznej w nowym parku w Ramallah w Autonomii Palestyńskiej i opuszczona stacja kolejowa w Narrogin w Zachodniej Australii.

Jakub Szczęsny, współtworzący kolektyw projektowy Centrala, jest jednym z wciąż niewielu w Polsce projektantów swobodnie wychodzących poza ramy architektury w obszar sztuki i dizajnu. Wykorzystuje to poszerzone pole jako poligon doświadczalny dla konfrontacji z kontekstem przestrzennym, społecznym i politycznym oraz skalą, rozwiązaniami technicznymi czy administracyjnymi. Każda z jego realizacji to osobna historia, w którą zaangażowanych jest wiele osób - mieszkańców, urzędników, współpracowników, specjalistów, sponsorów, sprzymierzeńców, entuzjastów, czasem artystów. Projektowanie jest więc przede wszystkim komunikowaniem się i rozpoznawaniem sytuacji wyjściowej, zbieraniem informacji, filtrowaniem, selekcjonowaniem, poszukiwaniem we własnym zasobniku pomysłów i inspiracji, przekonywaniem, sprawdzaniem, czekaniem, czasem realizacją, a czasem dalszym czekaniem. Szukanie rozwiązań dla konkretnych problemów, ekstremalnych warunków wyjściowych czy eksperymentalnych założeń łączy przeciwstawne, wydawałoby się, bieguny: racjonalną technologiczną kalkulację i pragmatyczną odpowiedź z tym, co może istnieje tylko w wyobraźni i jest czystą fantazją albo pokusą.

Zaprezentowane na wystawie dokumentacje projektów wyznaczają kilka istotnych obszarów zainteresowań autora. Są tu zarówno tymczasowe pawilony i ekspozytory (Kolektor, Rozciągany Pawilon, Pchechong), jak i przykłady rewitalizacji i reidentyfikacji miejsc (Wieża Banksia, Synchronizacja) czy wartościowej architektury modernizmu (Stacja Powiśle). Również instalacje interaktywne, zakładające współudział użytkowników w osiągnięciu efektu finalnego poprzez zabawę (Tamaguchi Park, Synchronizacja 2-Wyspa). Są też domy mieszkalne, łącznie z najbardziej niezwykłą kryjówką dla pisarza, czyli Domem Kereta. Instalacje angażują różne nasze zmysły (orzeźwiająca woda, zaskakujący mikroklimat), ale jednocześnie mają też głębszy wymiar społeczny i polityczny (racjonowanie wody w Izraelu, zanieczyszczenie miejskich rzek). Wszystkie działania architekta poprzedza research i gromadzenie najróżniejszej wiedzy - od historii i faktografii, przez anegdoty, plotki, informacje z pierwszej ręki, skojarzenia i praktyczne sposoby użytkowania miejsc, architektury, miast. Każdy proces projektowy oparty jest o strategię i taktykę konstruowaną na rzecz konkretnego "terenu zaludnionego", przypominającą paramilitarną operację: gromadzenie danych, rozpoznanie, interwencję. Działania te jednak w niczym nie przypominają desantu - to raczej inteligentna i sugestywna operacja agenta architektonicznych służb specjalnych, niczym nie przypominająca kamuflażu stawiającego na negocjacje, argumenty i wreszcie - uwiedzenie nie do końca racjonalnym, ale jakże atrakcyjnym pomysłem.

W ramach wystawy na zaniedbanym podwórku przy ulicy Szewskiej w sąsiedztwie Galerii Dizajn powstaje nowa publiczna instalacja świetlna Aureola. Jako rozszerzenie przestrzeni galerii i wyjście w otwarty fragment miasta współdzielony z mieszkańcami stanowić będzie wkład w rewitalizację najbliższego otoczenia galerii. Otwarciu Aureoli towarzyszyć będą finisaż wystawy i promocja książki. Publikacja prezentująca najważniejsze dotychczasowe projekty Jakuba Szczęsnego, ze wstępem autorstwa Aarona Betsky'ego, tekstem Etgara Kereta, rozmową z architektem i esejami tematycznymi autorstwa Francisca Guevary, Katyi Tylevich i Kai Pawełek (premiera: 30 października 2013).



otwarcie instalacji Aureola i premiera książki: 30.10.2013, poniedziałek, godz. 19.00, podwórko za galerią Dizajn

kuratorka: Kaja Pawełek

koordynacja: Dominika Drozdowska, Tomasz Cugier
projekty graficzne: Jakub Stępień/HAKOBO
projekt graficzny książki: Tomasz Bersz

Strona wystawy: bwa.wroc.pl