Archiwum i utopia w XX wieku

Share |

Wykłady w czwartki o godz. 18.00
28 stycznia, 4 lutego, 11 lutego, 4 marca,
25 marca, 15 kwietnia, 6 maja, 20 maja, 2 czerwca
i 24 czerwca 2010

Według dość rozpowszechnionej opinii XX wiek był czasem katastrofy. Jego dziedzictwo to przede wszystkim okropności wojen, niesprawiedliwość, totalitarne reżimy i brutalne łamanie praw jednostek i społeczeństw. Często powtarza się także, że po tym stuleciu trudno poważnie myśleć o podtrzymaniu sensowności pojęcia utopii. Marzenia o egalitarnym społeczeństwie, sprawiedliwości, wspólnocie zostały doszczętnie skompromitowane przez historię tego wieku. Nawet wielkie osiągnięcia techniczne i niespotykana wcześniej artystyczna inwencja, pojawienie się nowych form we wszystkich niemal dziedzinach życia nie jest w stanie zatrzeć wrażenia, że wiek XX pozostawia nas z samymi ruinami.

Projekt Archiwum i utopia w XX wieku stanowi próbę przemyślenia pojęcia utopii, zastanowienia się czy na pewno utraciło ono zupełnie swoją siłę i znaczenie. Zgodnie z założeniem, które przyświeca temu projektowi nie można odpowiedzialnie i poważnie mówić dziś o utopii nie sięgając do jej archiwum zgromadzonego przez ubiegłe stulecie. Nawet jeśli archiwum to wydaje się dokumentować wyłącznie porażki i kompromitacje wzniosłych idei, odważne zmierzenie się z tymi dokumentami klęski stanowi jedyną szansę pomyślenia utopii na nowo. A zatem pojęcie utopii okazuje się ściśle związane z badaniem przeszłości, aktywnym wykorzystaniem jej zasobów. Utopia jest pewnym stanem skupienia archiwum, jednym z jego możliwych wymiarów.

W ramach projektu będziemy zatem badać różne interpretacje pojęcia wieku oraz bilanse XX wieku pisane przez filozofów i historyków, następnie zdefiniujemy pojęcie utopii i archiwum, aby w głównej części zająć się pracami artystów, którzy odnoszą się do treści archiwalnych, aby szukać w nich ślady utopii. Ślady te często muszą rekonstruować poważnie naruszając ciągłość historycznej opowieści, brutalnie ingerując w zastany materiał oraz zmuszając go, aby pokazał co innego niż jest w nim zakodowane. Tylko w ten sposób można jednak mówić o utopii nie zapominając o jej klęskach, szukać śladów innego świata w obrazach silnie związanych z realnością. Artyści, o których mowa nie tworzą więc historii XX wieku, lecz raczej starają się stworzyć jego archeologię. Pokazują ukryte i niespełnione możliwości drzemiące pod warstwą tego, co faktycznie się wydarzyło.

Projekt będzie skupiał się na kilku głównych motywach, starając się zbudować wokół nich w możliwie spójny wywód na temat utopii. Będą nimi m.in.: Lud i jego nowe wcielenia, archeologia empatii, nostalgia i melancholia w epoce postutopijnej, obrazy rewolucji i gesty rewolucyjne, wydarzenie i jego dokumentacja. W każdym przypadku analiza konkretnych prac albo większych sekwencji prac poszczególnych artystów będzie połączona z teoretycznymi rozważaniami poświęconymi kolejnym kategoriom oraz historii ich artykulacji.

Więcej informacji na stronie www.artmuseum.pl