Architektura Szczecina w latach 1891-1918

Share |

17 czerwca 2011 (piątek), o godzinie 14.00, Dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie Lech Karwowski ma zaszczyt zaprosić do Gmachu Głównego Muzeum Narodowego w Szczecinie, przy ul. Wały Chrobrego 3, na promocję monografii Rafała Makały „Między prowincją a metropolią. Architektura Szczecina w latach 1891-1918”. Publikacja wydana w Serii Historia Sztuki Biblioteki Naukowej Muzeum Narodowego w Szczecinie. Wstęp wolny.

Prezentowana książka dotyczy jednego z najbardziej interesujących okresów w dziejach architektury Szczecina, a mianowicie przełomu XIX i XX w. Koniec XIX w. i pierwsze lata następnego stulecia były dla Szczecina okresem dynamicznego rozwoju. W ciągu życia jednego zaledwie pokolenia to prowincjonalne pruskie miasto garnizonowe awansowało do rangi gospodarczej potęgi, stając się największym portem na Bałtyku. Towarzyszył temu szybki rozwój przestrzenny miasta i ożywiony ruch budowlany. Właśnie wtedy Szczecin zyskał swój niepowtarzalny charakter, który tworzą szerokie aleje i wielkie place, rozległe dzielnice willowe i obszerne parki; wówczas też powstały monumentalne Wały Chrobrego (dawne Hakenterasse).

Szczecin stał się w tym czasie w dwojaki sposób ważnym miejscem dla ówczesnej architektury. Przede wszystkim był obszarem realizowania retrospektywnej, „żurnalowej” architektury, w klarowny sposób prezentującej dotychczasowe tendencje. Stąd bierze się wielowątkowość i eklektyzm architektury wilhelmińskiej w Szczecinie, które do niedawna uznawane były za jej słabość. Jednak właśnie dzięki temu jest ona doskonałym przykładem architektury Niemiec okresu wilhelmińskiego (lat 1889–1918). Rola Szczecina nie ogranicza się tylko do tego – był on również miejscem prowadzenia eksperymentów i realizowania nowych koncepcji. Od lat dziewięćdziesiątych XIX w. w Szczecinie coraz częściej sięgano po wzory awangardowe. Niekiedy nawet pojawiają się w Szczecinie dzieła o nowatorskim charakterze w skali metropolii berlińskiej i obszaru jej wpływów. Należą do nich nie tylko realizacje architektów z wielkich ośrodków (np. osiedle Ackermannshöhe Hermana Muthesiusa), lecz także projekty miejscowych architektów (np. willa Rohrbecków Adolpha Thessmachera).W tym znaczeniu Szczecin staje się u progu XX w. metropolią – biorąc udział w procesach dziejących się w Berlinie. Sformułowanie służące za tytuł publikacji – między prowincją a metropolią – oddaje charakter architektury wilhelmińskiego Szczecina, zarazem prowincjonalnej i włączającej się w rytm życia artystycznego wielkiej metropolii.

Publikacja powstała na podstawie rozprawy doktorskiej, obronionej w 2003 r. w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

dr Rafał Makała
szczecinianin, studiował historię sztuki na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (1987–1992) i Uniwersytecie w Kolonii w Niemczech (1991–1992). W 2003 r. w Instytucie Historii Sztuki UAM w Poznaniu obronił rozprawę doktorską pod tytułem „Między prowincją a metropolią. Architektura Szczecina w latach 1891–1918”, napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Konstantego Kalinowskiego i prof. dr hab. Jana Skuratowicza. Od 1994 r. związany jest z Uniwersytetem Szczecińskim, obecnie pracuje w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa US. Od 2003 r. pełni funkcję wicedyrektora do spraw naukowych w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Należy do międzynarodowego stowarzyszenia muzealników ICOM oraz Stowarzyszenia Historyków Sztuki w Polsce, zasiada też w Radzie Programowej Fundacji Akademia Muzyki Dawnej w Szczecinie.

www: http://www.muzeum.szczecin.pl