Beton w architekturze

Beton to jeden z najbardziej powszechnych i ekonomicznych materiałów stosowanych we współczesnym budownictwie. Stosowany jest już od czasów starożytnych. Podstawowe właściwości charakteryzujące beton to wysoka wytrzymałość i doskonała urabialność.

Czas zachwytu
Beton długo jednak musiał czekać na swój czas. Za materiał warty uwagi uznał go dopiero jeden z najważniejszych architektów XX wieku, czołowy przedstawiciel modernistycznego stylu międzynarodowego - Le Corbusier. Jako pierwszy zachwycił się surowością tego materiału i przestał nakładać na niego tynk. To jemu zawdzięczamy obecność betonu w architekturze. W latach 1946-52 Le Corbusier zbudował słynną Jednostkę Marsylską, która zrewolucjonizowała projektowanie i rozpoczęła nowa kierunek w architekturze zwany brutalizmem. „Wydaje się rzeczywiście możliwe traktowanie betonu tak, jakby był odtworzonym kamieniem, wartym eksponowania w swoim stanie naturalnym” mówił Le Corbusier. Do pierwszej generacji architektów brutalistów należał także  Louis Kahn. Później (a trwa to do dziś) w betonie zakochał się świat ceniących minimalizm i architektoniczną ascezę  japońscy architektów  na czele z Tadao Ando, a także przedstawicielka dekonstruktywizmu, pierwsza nagrodzona najważniejszymi nagrodami kobieta architekt, Zaha Hadid. Dziś ciężko wyobrazić sobie architekturę sakralną czy niepowtarzalność monumentalnych muzeów bez betonu.



Beton często stosowany jest w takich miejscach zarówno jako okładzina elewacyjna, jak i ważną część wystroju wnętrz. Ostatecznie zaczął się pojawiać także w prywatnych domach, najczęściej pod postacią płyt na ścianach. Dzięki nowej fali designu opartej na minimalizmie i pozornej surowości materiałów beton nie kojarzy się już negatywnie tylko z blokami na szarych osiedlach, ale także z pojęciem beton dekoracyjny.

Monolityczny czy prefabrykowany?

Beton architektoniczny możemy podzielić na monolityczny i prefabrykowany. Pierwszy to elementy, które powstają na miejscu inwestycji. Wylewany jest do szalunków lub w przypadku posadzek w formie wylewki samopoziomującej. Takie formy wzmacnia się różnymi typami zbrojeń, najczęściej stalowych. Zazwyczaj zajmują od razu konkretną powierzchnię np. ścianę czy strop.



Prefabrykowany beton to gotowe elementy, jak na przykład płyty betonowe, meble lub ich fragmenty. Obciążenie betonem monolitycznym musi być przewidziane w projekcie, natomiast możliwość wykorzystania elementów prefabrykowanych pozwala zastosować wymarzony materiał na istniejącej już ścianie czy podłodze. Dzięki temu można mieć prawdziwy beton w bloku czy wybudowanym już domu jednorodzinnym. Na rynku jest wiele technologii, które imitują beton (np. tynki, farby czy tapety), nie oddają jednak one prawdziwego charakteru i struktury tego materiału. Najlepsze wrażenie zagwarantuje więc zastosowanie elementów prefabrykowanych, które pozwolą w pełni cieszyć się jakością i estetyką betonu, także w pomieszczeniach, gdzie wydawałoby się to niemożliwe.

Beton dekoracyjny

Obecne na polskim rynku firmy oferują gotowe płyty betonowe o różnych wymiarach. Najbardziej popularnym jest format 120x60 cm oraz 60x60 cm.

Do osadzania tych elementów w pionie, na elewacji lub we wnętrzu, służą specjalne systemy kotwienia i kleje. Dzięki nim montaż płyt jest bardzo prosty. Istniejące technologie wytwarzania i impregnacji betonu pozwalają na stosowanie gotowych płyt nawet w pomieszczeniach takich jak łazienka.

Dekoracyjność betonu można uzyskać przez zastosowanie czterech podstawowych technik uzyskania faktury powierzchni: pozostawienie go w naturalnej formie, mechaniczne fakturowanie, chemiczne opóźnienie wiązania powierzchni, a wreszcie przez kombinację tych metod. Pozostawienie betonu w jego naturalnej formie obiera obecnie dwa kierunki. Pierwszy polega na jego wykonaniu z zachowaniem odpowiedniego reżimu technologicznego, który ma spowodować uzyskanie powierzchni bez porów i odbarwień. Drugi, mający na celu uzyskanie betonu z jego naturalnymi odbarwieniami i pęcherzami, stanowi niejako tło dla innych rozwiązań architektonicznych.



Beton w mieszkaniach i domach

Architekci pokochali beton za pozorną surowość i łatwość utrzymania w czystości. Jego największym fanom przestało wystarczać, że widzą go tylko na ścianach czy podłogach. Beton stał się materiałem, z którego wykonuje się także blaty kuchenne, obudowy kominków, a nawet wanny czy umywalki. Tworzy się z niego także często bardzo zaskakujące przedmioty dekoracyjne, gadżety, a także lampy czy naczynia. Najczęściej łączy się go z drewnem, szkłem albo stalą.
Beton architektoniczny ma gładką i jednolitą strukturę, dzięki czemu ukształtowane powierzchnie nie wymagają dodatkowych zabiegów wykończeniowych. Zastosowanie odpowiednich matryc pozwala uzyskać dodatkowe: np. fakturę drewna. Zaklęta w betonie faktura drewna i sęków jest niepowtarzalna.
 
Pewnie nawet Le Corbusier byłby zdziwiony, gdyby zobaczył, że beton na dobre zagościł w architekturze wnętrz i designie. Można mieć nadzieję, że jeszcze więcej ludzi polubi betonowy design i doceni ten wyjątkowy materiał.

www.concreate.pl