Domy inteligentne i energooszczędne - nie tylko dla bogatych

Domy inteligentne i energooszczędne - nie tylko dla bogatych

W drugim kwartale 2013 r. ruszył krajowy program dopłat dla osób fizycznych do domów energooszczędnych i pasywnych. W zależności od standardu energetycznego można dostać od 11 000 do 50 000 zł. Chętnych na domy inteligentne i niskoenergetyczne będzie coraz więcej.

Program dotacyjny

Zgodnie z dyrektywą unijną z 2010 roku Polska zobowiązała się, że do 2020 roku wszystkie nowe budynki, będą miały standard obiektów energooszczędnych. By osiągnąć ten wskaźnik państwo realizuje szereg programów zachęcających do inwestowania w efektywność energetyczną. Trwają projekty wspierające przedsięwzięcia sektora MSP, są fundusze na termomodernizację obiektów gminnych, dla osób fizycznych osób były dotąd dopłaty na instalacje solarne. W tym roku ruszył nowy projekt dla - "zarych obywateli". Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ma do rozdystrybuowania ponad 300 mln złotych.

O dofinansowanie  mogą się starać osoby, które chcą wybudować dom (lub są w trakcie budowy) oraz kupujący mieszkania w nowo wzniesionych obiektach wielorodzinnych.

Dofinansowanie przyznawane jest za pośrednictwem banków w formie kredytu z dotacją. Kluczowym czynnikiem kwalifikującym projekt jest sprawność energetyczna budynków zadeklarowana w projekcie budowlanym.  Inwestycje muszą osiągnąć albo normę budynku energooszczędnego (NF40), albo jeszcze bardziej restrykcyjną - NF15, czyli standard domu pasywnego. Środki z Funduszu są przelewane dopiero po ukończeniu inwestycji i potwierdzeniu przez konkurencyjnego weryfikatora osiągniętego standardu energetycznego.

Jak zapewnić taką efektywność energetyczną lokum?
Weryfikacja dotyczy nie tylko wskaźnika energii użytkowej, ale też szczegółowych wymogów technicznych  niezbędnych do jego uzyskania, zawartych w "Wytycznych" programu. Narzędziem pomocniczym dla projektantów i potencjalnych beneficjentów jest wydany w związku z programem "Podręcznik dobrych praktyk". Odpowiednia konstrukcja, usytuowanie budynku, minimalne parametry izolacji, wentylacja z odzyskiem ciepła i wydajne urządzenia grzewcze, w tym te wykorzystujące energię odnawialną ? to podstawowe zasady budownictwa niskoenergetycznego opisane w publikacji. Osobny rozdział jest też poświęcony automatyce budynkowej, czyli systemowi BMS.

System zarządzania budynkami - BMS

Building Management System to system czujników  i  detektorów  oraz  jeden  zintegrowany  system  zarządzania  wszystkimi  znajdującymi się w budynku instalacjami i urządzeniami.  Urządzenia komunikują się ze sobą i optymalizują działanie dostosowując je do warunków zewnętrznych (stacja pogodowa monitoruje pogodę) i wewnętrznych (np. obecność mieszkańców) oraz dostosowując do określonych potrzeb użytkowników.

Integracja działań instalacji podnosi komfort domów (kontrola wszystkiego za pomocą jednego przycisku czy opcja sterowania zdalnego) oraz ich bezpieczeństwo (kontrola obecności, samoczynne zamykanie okien w deszczu). Przede wszystkim jednak służy obniżeniu zużycia energii i innych mediów. Jakkolwiek automatyka budynkowa nie jest niezbędna  dla uzyskania standardu energetycznego NF40 czy NF15, to autorzy "Poradnika" zalecają ją, bo może znacznie ułatwić osiągnięcie standardu. Zastosowanie systemu BMS przynosi  dodatkowe oszczędności energii, wahające się w  zależności od obiektu od 20% do nawet 75%. Największe zyski daje zarządzanie oświetleniem - funkcja ściemniania pozwala doświetlać pomieszczenia tylko do zadanego niezbędnego poziomu jasności, a po wykryciu nieobecności użytkownika, światło samoczynnie po chwili zostaje wyłączone.

Drugą kluczową instalacją jest ogrzewanie i wentylacja. W odróżnieniu od tradycyjnych systemów grzewczych, inteligentny budynek daje możliwość zaprogramowania optymalnej temperatury dla każdego pomieszczenia. Podczas nieobecności użytkowników temperatura zostaje obniżona o kilka stopni, a w związku z tym zużycie energii w domu spada nawet o 30%.

Właśnie dlatego te wybrane elementy automatyki budynkowej znalazły się na liście wymagań technicznych niezbędnych dla uzyskania dotacji z NFOŚiGW. Zgodnie z "Wytycznymi" budynki energooszczędne muszą być wyposażone w  automatykę pogodową i urządzenia umożliwiające regulację temperatury w pomieszczeniach. Obowiązkowy jest też system sterujący wentylacją, umożliwiający współpracę z ISD (Infrastruktura  Sieci Domowych) w zakresie wydajności,  wyłączenia/włączenia centrali oraz przejścia w tryb letni i sterowanie czasowe.

Zastosowanie BMS-u może znacznie podnieść koszty inwestycji (najprostsze to 1-2% wartości inwestycji, bardziej zaawansowane - nawet 20%), ale zwrot wydatku następuje średnio w ciągu 3-8 lat. Dotacja Funduszu znacznie skróci ten czas. Ponadto  niektóre systemy automatyki pozwalają na stopniowe rozbudowywanie swoich funkcjonalności. Rozwiązania zaawansowane, takiej jak KNX, są na tyle uniwersalne i stworzone w taki sposób, że po położeniu podstawowej sieci magistralnej, następnie w dowolnych odstępach czasu można dołączać do systemu nowe urządzenia. Tak więc w momencie budowy domu można zainwestować w podstawowe elementy systemu - sterowanie ogrzewaniem i oświetleniem, co pomoże uzyskać wsparcie z Funduszu, a z upływem czasu inwestować na przykład w system kina domowego, sterowanie ogrodem czy nowoczesne systemy alarmowe.
System zarządzania budynkami pozwala też na bieżąco monitorować zużycie mediów. Szczegółowa wiedza na temat wykorzystania energii daje potencjał dalszej optymalizacji, chociażby na poziomie decyzji o wykorzystywaniu poszczególnych pomieszczeń.

Program dofinansowujący budynki energooszczędne potrwa do 2018 roku. Wnioski można składać w trybie ciągłym.
Szczegóły programu są dostępne na stronie Funduszu:  www.nfosigw.gov.pl