Prawne regulacje w zakresie użytkowania klimatyzatorów zawierających substancje zubożające warstwę ozonową

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (Dz. U. 2004 nr 121 poz. 1263) szczegółowo określa zasady wykorzystywania tzw. substancji kontrolowanych oraz sposób obrotu urządzeniami, produktami oraz instalacjami, które te substancję zawierają. Zawarto w niej także zapisy dotyczące obowiązków podmiotów wykorzystujących i sprzedających te substancje oraz urządzenia, które je zawierają. Poniżej przedstawiono artykuły ustawy, szczególnie istotne w kontekście klimatyzatorów oraz osób zajmujących się dystrybucją i serwisem tych urządzeń.

Zgodnie z Art. 6, Rozdział 2 powyższej ustawy, podmiot odpowiedzialny za wprowadzanie na rynek polski urządzeń zawierających substancje kontrolowane jest zobowiązany do ich odpowiedniego oznakowania. Zapis ten dotyczy również osób, które wykonują czynności polegające na obsłudze i naprawie klimatyzatorów, urządzeń chłodniczych, gaśniczych i in. Sposób oznakowania urządzeń zawierających substancje kontrolowane musi umożliwiać ich jednoznaczną identyfikację i być zróżnicowany w zależności od rodzaju substancji, ich składu chemicznego, stopnia zagrożenia dla warstwy ozonowej, a także ich pochodzenia oraz przeznaczenia. Sposób oznakowania urządzeń jest szczegółowo określany przez właściwego ministra ds. gospodarki.

W Art. 8, Rozdział 2, określone zostały kwestie dotyczące użytkowania urządzeń w sposób zapobiegający emisji substancji kontrolowanych do środowiska. W punkcie 3 tego artykułu wskazano, jak często należy sprawdzać szczelność poszczególnych urządzeń zawierających substancje kontrolowane:

• raz na 12 miesięcy w przypadku urządzeń zawierających substancje kontrolowane w ilości powyżej 3 do 30 kg,
• raz na 6 miesięcy w przypadku urządzeń zawierających substancje kontrolowane w ilości powyżej 30 do 300 kg,
• raz na 3 miesięcy w przypadku urządzeń zawierających substancje kontrolowane w ilości powyżej 300 kg.

Istotny jest również zapis 4 tego artykułu, zgodnie z którym szczelność urządzeń mogą sprawdzać wyłącznie osoby posiadające właściwe kwalifikacje, potwierdzone odpowiednim certyfikatem.

Zgodnie z Art. 10, Rozdział 2 ustawy, zabrania się natomiast składowania urządzeń klimatyzacyjnych, chłodniczych i gaśniczych, które zawierają substancje kontrolowane i które zostały uznane za odpady. Zakazane jest umieszczanie ich na składowiskach odpadów. Podmiot wytwarzający takie urządzenia jest zobowiązany postępować z nimi w sposób uniemożliwiający emisji substancji kontrolowanych do środowiska naturalnego.

Należy również podkreślić, iż według Art. 17, Rozdział 4 ustawy, na terenie Polski zakazany jest przede wszystkim obrót produktami, urządzeniami i instalacjami zawierającymi chlorofluorowęglowodory (CFC). Niedozwolony jest także obrót urządzeniami i instalacjami klimatyzacyjnymi, chłodniczymi oraz pompami ciepła, gdzie substancje kontrolowane stanowią czynniki chłodnicze, a także rozbudowa tych urządzeń przy użyciu substancji kontrolowanych. Zabrania się również obrotu spienionymi tworzywami sztucznymi oraz ich wyrobami, do produkcji których wykorzystano substancje kontrolowane.

Osobą odpowiedzialną za nadzór sposobu postępowania z substancjami kontrolowanymi, a także produktami, urządzeniami i instalacjami, w których takie substancje zostały wykorzystanie, zgodnie z Art. 32, Rozdział 7 niniejszej ustawy, jest minister do spraw środowiska.

Szczegółowe wytyczne dotyczące postępowania z substancjami kontrolowanymi zostały określone również w:
• przepisach prawa Unii Europejskiej zawartych w Rozporządzeniu (WE) nr 2037/2000 z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz. Urz. WE L 244 z 29.09.2000),
• postanowieniach Konwencji wiedeńskiej o ochronie warstwy ozonowej z  dnia 22 marca 1985 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 98, poz. 488),
• Protokole montrealskim w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową z dnia 16 września 1987 r. (Dz. U. z 1992 r. Nr 98, poz. 490 oraz z 2001 r. Nr 44, poz. 490, 492 i 494).