Park Rekreacyjny Zoom Natury - architektura podporządkowana naturze

Park Rekreacyjny Zoom Natury to pierwsze w Polsce interaktywne centrum nauki oraz rekreacji dedykowane środowisku naturalnemu i ekologii. Sześc obiektów mieszczących m.in. nowoczesne laboratoria i multimedialne ekspozycje zostało zaprojektowanych przez Nizio Design International. Zoom Natury powstał na ponad 10-hektarowej powierzchni zlokalizowanej nad zalewem w Janowie Lubelskim. Otwarcie już 12 czerwca.



Pracownia Mirosława Nizio przygotowała koncepcję programu funkcjonalno-użytkowego Parku Rekreacyjnego Zoom Natury, pełny projekt architektoniczny, jak również projekty elementów małej architektury, zagospodarowania terenu założenia oraz ekspozycji. Wypracowanie projektu założenia wymagało stworzenia w porozumieniu ze zlecającym spójnej i komplementarnej koncepcji zagospodarowania terenów przeznaczonych na turystykę i rekreację oraz edukację ekologiczną.


Na terenie kompleksu architektura łączy się z ekologią i jest podporządkowana naturze. Usytuowano tu szereg obiektów, m.in. jednokondygnacyjne pawilony, służące do celów administracyjnych i ekspozycyjnych, jak również wieżę widokową i most pieszo-rowerowy. Klasyczne żelbetowe konstrukcje budynków wykończone są z użyciem naturalnych i odzyskowych materiałów. W budynkach zastosowano proekologiczne rozwiązania, m.in. pompy ciepła, które służą do ogrzewania wszystkich obiektów i pozwalają na ograniczenie spalania surowców takich, jak gaz czy oleje opałowe. Dzięki panelom solarnymi i fotowoltaicznym możliwe jest podgrzewanie wody wykorzystywanej w pomieszczeniach sanitarnych.


Charakterystyczna dynamiczna żelbetowa konstrukcja symbolizująca las, która podtrzymuje drewniane, horyzontalne ustawione i ażurowe zadaszenie jest swoistą brama wejściową do Zoomu Natury. Budynek o pow. całkowitej 363,14 m² zlokalizowany jest na początku głównego ciągu pieszego i wprowadza zwiedzających w przestrzeń Parku. Kryje pomieszczenie biurowe i sanitarne, punkt sprzedaży biletów i pamiątek. Na elewacji budynku zastosowano gabiony w postaci stalowych siatek. Wewnątrz umieszczono naturalne lokalne materiały - kamienie i pnie różnych gatunków drzew. Poza poprawą właściwości termicznych budynku rozwiązanie to ma również aspekt edukacyjny, materiałowy.


Ta umowna „brama” prowadzi zwiedzających wprost do serca Zoomu Natury, czyli na Plac Energii. Na nim przecinają się wszystkie ścieżki zwiedzania obiektu. Energia kumulująca się w tym punkcie płynie nie tylko z natury. Jest też generowana przy użyciu siły mięśni zwiedzających, którzy uruchamiają interaktywne rzeźby-maszyny ustawione na Placu. Poruszając i bawiąc się elementami wentylatora, Archimedesa, maszyny sprężynowej czy sprężarki zwiedzający dowiedzą się jak energia kinetyczna przekształca się w dźwięk lub energię elektryczną. To miejsce dedykowane zabawie i nauce, fizyce i mechanice. Tutaj ulokowane są również podświetlane fontanny wbudowane w płytę placu.



Laboratorium główne Zoomu Natury to najważniejsza merytorycznie część Parku Rekreacyjnego. To charakterystyczny wcinający się w krajobraz budynek o powierzchni całkowitej 407,16 m², którego ściany sprawiają wrażenie wyrastających z ziemi. Ma konstrukcję, która pozwala na to, by elewacja całkowicie „zespoliła się” z otaczającą ją zielenią, dzięki pnączom, jakie ją pokryją. Dach budynku został wykorzystany jako punkt widokowy oraz miejsce wypoczynku dzięki drewnianym elementom małej architektury oraz niskiej roślinności wtopionej w jego strukturę. Zlokalizowany w samym centrum parku obiekt ma funkcje wystawienniczą. Mieszczą się tu ekspozytory 3D i multimedialna ekspozycja o botanice oraz zoologii, historii naturalnej, gatunkach znajdujących się pod ochroną.



Z centralnym laboratorium sąsiadują trzy bliźniacze pawilony ekspozycyjne o organicznych kształtach, przywodzących na myśl gąsienice (każdy o powierzchni całkowitej 160,91 m²). Żelbetowe konstrukcje z przeszkleniami odbijającymi widok pełnej zieleni okolicy, integrują się z otoczeniem. Budynki wykończone są naturalnymi materiałami. Pionowe drewniane żaluzje, lekko rozchylone, otwierają się na to co skrywa wnętrze pawilonów. Jednocześnie dają zacienienie, które jest konieczne ze względu na ulokowane w budynkach ekspozycje multimedialne. W pierwszym z obiektów mieści się laboratorium „Runo leśne”, którego ekspozycja dedykowana jest najmłodszym zwiedzającym. Przestrzeń laboratorium wypełniają obiekty warsztatowe, multimedialne i sensoryczno-ruchowe. Ideą główną wystawy jest zapoznanie dzieci z podstawowymi informacjami z zakresu botaniki oraz kształtowanie umiejętności obserwacji natury.


Drugi z bliźniaczych budynków kryje „Laboratorium Awifauny i Troposfery” prezentujące bogactwo awifauny janowskiej, zasady aerodynamiki i niezwykłe zjawiska atmosferyczne. Część poświęcona troposferze zawiera prezentacje zjawisk zachodzących w najcieńszej warstwie atmosfery. Trzeci budynek to „Laboratorium Recyklingu i Energii”, a jego ekspozycja poświęcona jest różnym rodzajom, źródłom oraz sposobom wykorzystania energii, a także idei, metodom i sposobom recyklingu. Ekspozycja ta odzwierciedla jedną z naczelnych idei Parku Rekreacyjnego, jaką jest kształtowanie postaw proekologicznych. Ściana odpadów, mozaika z odzyskanego szkła, instalacje elektryczne zaprojektowane z puszek, butelek i kartonów to przykłady zastosowanych tu rozwiązań.


Zwieńczeniem kompleksu jest 11-metrowej wysokości wieża edukacyjna. Na terenie Zoomu Natury korzystać można ze ścieżek rowerowych, siłowni na świeżym powietrzu i bulodromu, a także unikatowego w skali kraju Parku Linowego oraz powydmowej, półkilometrowej plaży.


Harmonijne połączenie kubatur, małej architektury i porządku urbanistycznego nadanego obiektowi, sprawia, że przestrzeń zwiedzania Parku Rekreacji dostosowana jest do potrzeb różnych grup wiekowych. Wytyczone ścieżki piesze i rowerowe oraz promienisty układ alej prowadzących z centralnego punktu Parku – Placu Energii – do poszczególnych obiektów usytuowanych na jego terenie, daje zwiedzającym swobodny dostęp do przyległych do Parku terenów zielonych. - Chcieliśmy stworzyć nowoczesny obiekt, w którym zabawie i rekreacji towarzyszy nauka, zdobywanie wiedzy o bogactwie przyrody. Kubatury zostały zaprojektowane tak, by nie dominowały nad otoczeniem. Sprawiają wrażenie wtopionych i scalonych z niezwykłym naturalnym krajobrazem okalającym wody Zalewu Janowskiego. Ideą było wykorzystanie potencjału i kontekstu miejsca, które jest całkowicie zanurzone w naturze, przyjazne jej i zwiedzającym – mówi Mirosław Nizio, szef pracowni Nizio Design International.

Strona projektu: nizio.com.pl