Rewitalizacja przestrzeni publicznej w Rybniku
![Rewitalizacja przestrzeni publicznej w Rybniku Rewitalizacja przestrzeni publicznej w Rybniku](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.1.jpg)
Rewitalizacja ulic Powstańców Śląskich, Sobieskiego i Placu Jana Pawła II w Rybniku, czyli o starych szlakach i nowych potrzebach.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.2.jpg)
Koncepcja Rewitalizacji ulic Powstańców Śląskich, Sobieskiego i placu Jana Pawła II, która powstała powstała w roku 2012 w naszej pracowni, jest próbą przeciwstawienia się odpływowi konsumentów z obszaru uznawanego niegdyś za ścisłe centrum Rybnika. Opracowanie powstało w ścisłej współpracy z Wydziałami Dróg i Komunikacji UM Rybnika oraz Rybnickimi Służbami Komunalnymi. Jego celem jest zahamowanie procesów degradacji omawianego obszaru i wytyczenie zasad postępowania mających doprowadzić do jego ponownej aktywizacji.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.3.jpg)
Cel opracowania
Podstawowym zadaniem stało się opracowanie strategii, w wyniku której nastąpiłoby przyciągnięcie do rewitalizowanej części miasta jak największej ilości mieszkańców i osób przyjezdnych i ponowne zainteresowanie prywatnych inwestorów tym obszarem. Po wstępnej analizie w zakres opracowania postanowiono wciągnąć ulicę Św. Jana z dojściem do Kampusu oraz skwer przy Placu Jana Pawła II.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.4.jpg)
Planowane działania podzielić można umownie na tak zwaną "część twardą", obejmującą swym zakresem przebudowę układu komunikacyjnego w omawianej części miasta, zamianę ciągu ulic Sobieskiego - Powstańców na deptak, przebudowę placu Jana Pawła II, remont i wzmocnienie infrastruktury i modernizację skweru przy Bazylice, oraz na "część miękką" polegającą na organizowaniu w tym miejscu szeregu imprez i iwentów przyciągających jak największą liczbę uczestników. Ta część strategii realizowana ma być przy wsparciu organizacji pozarządowych i części instytucji miejskich. Jak mówią doświadczenia z innych programów rewitalizacyjnych bez szerokiej partycypacji społecznej i aktywnego włączenia się mieszkańców i zainteresowanych podmiotów gospodarczych w kompleksowe działania na opracowywanym obszarze, nawet najkosztowniejsze działania w "części twardej" mogą nie przynieść spodziewanych rezultatów, a nawyki poruszania się mieszkańców po mieście się nie zmieniają.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.5.jpg)
Zmiany w układzie komunikacyjnym
Punktem wyjścia dla części technicznej rewitalizacji jest nowy układ komunikacyjny podporządkowany zasadzie preferującej w śródmieściu transport pieszy, rowerowy i publiczny z dopuszczeniem ograniczonego indywidualnego transportu samochodowego i eliminowaniem ruchu tranzytowego.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.10.jpg)
Deptak
Ulice Sobieskiego i Powstańców Śląskich mają około 10 m szerokości. Deptak podzielony został na trzy pasma. Pierwsze, północne o szerokości 4m stanowi ciąg pieszy z dopuszczonym okazjonalnie jednokierunkowym ruchem samochodów dostawczych, pojazdów służb miejskich i wozów ratunkowych. Pasmo środkowe, również 4-o metrowej szerokości stanowi tak zwaną strefę aktywności. W tym miejscu stawiane mają być ogródki letnie dla lokali gastronomicznych z obu stron deptaka. Tutaj organizowane mają być imprezy i iwenty, jak np. kiermasze, okazjonalne wystawy itp., mające na celu ściągnięcie na deptak jak największej ilość osób. Pasmo południowe o szerokości 2 m jest przeznaczone tylko dla pieszych. Podział na pasma widoczny ma być w rysunku posadzki. Na granicy strefy aktywności i pasma południowego zlokalizowano ciąg specjalnie zaprojektowanych latarni ulicznych o wysokości ok 5.5m, stałe siedziska i skrzynki przyłączeniowe z mediami niezbędnymi do zasilania pasa aktywności. Rozpoczęto projekt budowy ciepłociągu, do którego będą mogły podłączać się posesje usytuowane przy deptaku.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.6.jpg)
W pięciu miejscach rysunek posadzki zmieniać będzie rytm wyznaczając "place" o funkcji i charakterze różnym od pozostałej części ciągu. Są to kolejno plac Wejścia, plac Światła, plac Przejścia, plac Opowieści i plac Wody. Nazwy nie mają znaczenia administracyjnego, a jedynie oddają cechy użytkowe i kompozycyjne tych przestrzeni.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.7.jpg)
Plac Wejścia
Plac przed kościołem Matki Boskiej Bolesnej stanowi drugi obok Rynku punkt zasilający deptak od strony zachodniej. W przyszłości planowane jest przedłużenie powierzchni placu w kierunku Kampusu. Wokół pomnika Św. Jana Nepomucena zaprojektowana została owalna ława, na której zbierać może się młodzież akademicka i inni mieszkańcy.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.8.jpg)
Plac Światła
Placyk u zbiegu ulic Sobieskiego i św Jana w ciągu dnia oświetlany jest z trzech kierunków: wschodniego, południowego i zachodniego przez promienie słońca wpadające pomiędzy okalającymi go wysokimi kamienicami. Daje to zmienne i niezwykle interesujące układy oświetlenia. W miejscu dobrze widocznym ze wszystkich kierunków, powstać ma tu kompozycja przestrzenna z przeźroczystych i refleksyjnych materiałów przepuszczających i odbijających promienie słoneczne. Po zapadnięciu zmroku uruchamiane mają być światła laserowe sprzężone z czujnikami ruchu. Istnieje możliwość zastosowania różnych sekwencji świateł, a nawet udostępnienie sterowania nimi przez internet.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.9.jpg)
Plac Przejścia
Trakt północ - południe (Gliwicka, Łony ) krzyżuje się z projektowanym deptakiem właśnie na placu Przejścia. Rozciągnięcie powierzchni ciągu pieszego na całe skrzyżowanie i wyniesienie go w stosunku do powierzchni jezdni, w połączeniu z korektą sygnalizacji świetlnej, zapewnić ma przede wszystkim bezpieczeństwo osobom poruszającym się po deptaku. Powinno to również mentalnie połączyć wschodni i zachodni odcinek traktu.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.11.jpg)
Plac Opowieści
W połowie drogi między placem Przejścia a Bazyliką zawężenie ulicy Powstańców nie pozwala na wydzielenie wystarczająco szerokiego pasa aktywności. Miejsce to wykorzystane ma być na potrzeby niezwykle interesującego, rozłożonego na wiele lat eksperymentu. W centralnej części zainstalowane ma być urządzenie multimedialne, za pomocą którego przechodnie zapoznać będą się mogli z krótkimi, mówionymi formami literackimi, radiowymi i multimedialnymi o szeroko rozumianej tematyce rybnickiej. Może to być historia miasta, dzielnic, grup zawodowych i narodowych, historie domowe, zwyczaje, tradycja i gwara, nagrania archiwalne głosów ludzi, muzyki itd. Wybór tematyki, grupy wiekowej odbiorcy i formy (od rzeczowej, popularnonaukowej formy po gawędę i anegdotę) dokonywany będzie za pomocą odpowiedniego klucza lub losowo. Zakres tematów miałby być stale rozszerzany i uzupełniany. "Opowieści Rybnickie" snute wprost na ulicy, w atrakcyjny i niezobowiązujący sposób stworzyć mają ciekawy i dynamiczny obraz miasta.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.12.jpg)
Plac Wody
Plac Jan Pawła II, który obecnie jest w praktyce dużym skrzyżowaniem dzięki zmianie organizacji ruchu stanie się jednym z najatrakcyjniejszych miejsc w Rybniku, a wraz ze zmodernizowanym, przylegającym do niego skwerem stanowić ma cel spacerów dla mieszkańców i turystów. Projekt wykorzystuje i podkreśla walory tego miejsca: monumentalną bazylikę z wieżą widokową, schody ze wspaniałym wglądem na miasto i charakterystyczne nachylenie powierzchni.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.13.jpg)
Obrys placu od strony południowej został uregulowany i domknięty przeźroczystą, amfiladą okalającą park. Na styku placu i parku zaprojektowano prawie 60-cio metrową ławę. W centrum w obniżeniu posadzki mieścić się ma fontanna sterowana komputerowo. Około 50 dysz w różnych sekwencjach emitować ma strumienie wody. Czujniki ruchu wygaszać będą dysze w przypadku kiedy ktoś zechciałby przejść w poprzek fontanny. Każdy ze strumieni ma być podświetlany, a całości dopełniać ma odpowiednie nagłośnienie.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.14.jpg)
Park
Skwer przylegający do placu ma zostać powiększony i całkowicie zmodernizowany. Pod okalającą go szklaną amfiladą zlokalizowane ma być szereg funkcji związanych z parkiem: kawiarenka, klub malucha, ogólnodostępne sanitariaty, siedziska, stoliki szachowe, ścianka wodna itp. Wnętrze parku ma być wielkim zielonym dywanem służącym do siedzenia i zabawy. Większość drzewostanu zostanie zachowana. Przy klubie malucha zaprojektowano placyk zabaw dla najmłodszych. Po tych zabiegach znacznie zwiększy się liczba osób korzystających z parku, a on sam wraz z placem wody stanie się punktem docelowym spacerów po deptaku.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.15.jpg)
Działania na deptaku wspomagać powinna stopniowa modernizacja całego obszaru. Alternatywne przejścia i pasaże, takie jak np. Dróżka Profesora Ligury oraz podwórka i zaułki przy głównym trakcie powinny zostać odnowione. W interesie właścicieli kamienic leży zakończenie ewentualnych prac remontowych przed oddaniem ciągu do użytku. Do tego czasu warto uruchomić program zwolnień podatkowych za przeprowadzane remonty.
![](htmlarea/uploaded/ARTYKULY/PROJEKTY/2015/Centrum_Rybnika/Rybnik.16.jpg)
Przedstawiony tu program „twardej” części projektu jest wizją docelową. Zasadnicza część realizowana ma być w latach 2013 – 2014. Prace nad projektami wykonawczymi już się rozpoczęły. Dotychczas na realizację zadania zabezpieczono w budżecie miasta 17 mln złotych.
Zakończenie
Projekt jest obecnie w fazie realizacji a jego skutki mogą być przedmiotem badań w przyszłości. Analizując sam proces projektowy warto zwrócić uwagę na polityczny aspekt rewitalizacji przestrzeni miejskiej, która podnosi wartość nieruchomości w danym regionie. Część mieszkańców otrzymuje prezent w postaci zwiększenia wartości nieruchomości. Warto zastanowić się czy proces ten mógłby być i czy powinien być w jakimś stopniu zdemokratyzowany.
Z punktu widzenia narzędziowego projekt zmaga się z charakterystycznymi problemami dla architektury powstającej za pomocą procesów, a nie bezpośredniej decyzji. Projektant określający zasady działania procesu sam zaskoczony jest rezultatem swoich decyzji. Wiedza związana ze znajomością dziania procesu utrudnia ocenę estetyczną produktu. Ewentualne zmiany w ramach przyjętych parametrów są bardzo łatwe jednak zmiana zasady jest dużo bardziej pracochłonna niż w przypadku bezpośredniego rysowania.
Strona projektu: toprojekt.com
Data publikacji: 23.07.2015
Zaloguj się jako Użytkownik aby móc dodawać komentarze.
«
»
«
»