Architekt kontra Konserwator, czyli nowa architektura w zabytkowym kontekście

Bigness is no longer part of any urban tissue. It exists; at most, it coexists. Its subtext is f… context – napisał w 1991 roku holenderski architekt Rem Koolhaas, sugerując tym samym, że po osiągnięciu określonej wielkości, budynki wymykają się tradycyjnym kryteriom architektonicznym i nie stanowią już części tkanki urbanistycznej. Wśród projektantów popularna stała się ostatnia część wypowiedzi, wyrwana nomen omen z kontekstu i sprowadzona do chwytliwego hasła „F… the context”.

Wzajemne relacje zabytkowego kontekstu i nowych realizacji stanowią niezwykle ważne zagadnienie, które budzi liczne kontrowersje. Rozpatrywać je można zarówno na w skali miasta, poziomie zespołu urbanistycznego, pojedynczego obiektu, jak i detalu.

Stworzona pół wieku temu Karta Wenecka stanowi, iż elementy stanowiące uzupełnienie zabytku „powinny harmonijnie włączać się do całości, odróżniając się zarazem od partii autentycznej”, natomiast „uznane za nieodzowne, prace uzupełniające mają wywodzić się z kompozycji architektonicznej i będą nosić znamię naszych czasów”. Jak widać pole do indywidualnej interpretacji jest dość szerokie. Co powinien zrobić architekt? Kopiować, naśladować, tworzyć od nowa? Czym jest „znamię naszych czasów”? Jaka powinna być rola konserwatora w procesie projektowania i realizacji? Nawet pobieżny przegląd gotowych budynków oraz projektów dobitnie pokazuje, iż o trudno tu o gotowe recepty.