Agata Szydłowska - Od solidarycy do TypoPolo. Typografia a tożsamości zbiorowe w Polsce po 1989 roku

Za pomocą przykładów z typografii można by opowiedzieć historię europejskich nacjonalizmów, historię nowoczesności, aspiracji modernizacyjnych, dzieje walk o dominację jednych grup nad drugimi oraz utopijnych projektów modernistycznych, po których nastała era globalizacji i hegemonii międzynarodowych korporacji oraz prawdopodobnie tysiące innych mikro- i makrohistorii.

Litery są polityczne, uwikłane w złożone procesy konstruowania i negocjowania tożsamości, nacjonalizm, ruchy emancypacyjne, a także dyskusje o podłożu klasowym. Na trzech przykładach: pism narodowych i lokalnych, inspirowanej znakiem „Solidarności” solidarycy oraz krojów wernakularnych, wywodzących się z przestrzeni miejskich, Agata Szydłowska pokazuje, jak w potransformacyjnej Polsce konflikty społeczne znajdują wyraz w liternictwie – jego formach, kontekście użycia oraz stojących za nim ideologiach.

Łącząc antropologiczny namysł nad codziennością z wiedzą z zakresu historii dizajnu i typografii, autorka spogląda na współczesne polskie konflikty i dylematy tożsamościowe przez pryzmat skromnych i niezauważanych bohaterów życia codziennego – drukowanych liter.

Litery nie biorą się znikąd – ktoś je kiedyś zamówił, ktoś zaprojektował, ktoś wprowadził do obiegu, a następnie wielu innych stosowało do różnych celów. Im bardziej owe znaki są pozornie neutralne, tym bardziej zakamuflowana jest związana z nimi treść kulturowa.

Autorka pokazuje, że zmiany w zakresie typografii miały w historii fundamentalne znaczenie dla budowania tożsamości narodowo-kulturowej w krajach takich, jak Irlandia, Niemcy czy Turcja, czego echa znajdziemy w jak najbardziej współczesnych sporach w dzisiejszej Polsce.

Praca ta otwiera przed antropologią i humanistyką nowe pola analiz, dociekań i inspiracji. Zyskujemy dzięki niej świadomość istnienia ukrytej dotąd matrycy rzeczywistości, wizualnego kodu, który jako czytelnicy książek i prac studenckich, stron internetowych, elektronicznych nośników, szyldów, etykiet, biletów czy gazet przegapiliśmy.


Agata Szydłowska (1983) – absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim oraz studiów doktoranckich w Szkole Nauk Społecznych przy IFiS PAN, obecnie adiunkt w Katedrze Historii i Teorii Designu ASP w Warszawie. Jest autorką zbioru rozmów z polskimi projektantami graficznymi pt. Miliard rzeczy dookoła (2013) oraz współautorką książki Paneuropa, Kometa, Hel. Szkice z historii projektowania liter w Polsce (2015; wspólnie z Marianem Misiakiem). Laureatka stypendium Młoda Polska, przyznawanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2013). Jako kuratorka i współkuratorka przygotowywała wystawy projektowania graficznego w Polsce i za granicą.

Wydanie: pierwsze, Wrocław 2017
Seria: Na Jeden Temat
ISBN: 978-83-65588-24-1
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Format: 154 × 230
Liczba stron: 224
Premiera: 6 lutego 2018