Konkurs na projekt Placu Małachowskiego w Warszawie rozstrzygnięty

Nowy Plac Małachowskiego w Warszawie – poszukuje ducha miejsca, tworzy warunki dla kultury, zachęca do spotkań i kontemplacji

Wyodrębnienie trzech przestrzeni: metropolitalnej „Promenady Muzeów” z Kręgiem Sztuki, części wokół kościoła ewangelickiego i „piazzetty” ul. Burschego, wyeksponowanie dominującej roli Kościoła Św. Trójcy oraz trafne wpisanie Placu w strukturę Śródmieścia dzięki połączeniu z Ogrodem Saskim – to propozycje nowego kształtu Placu Małachowskiego. Projekt zespołu autorskiego w składzie: Grzegorz Stiasny, Jakub Wacławek, Jan Bagiński, Filip Dzimwasha, Adam Kluczek, Karolina Kuczyńska zdobył II nagrodę ze wskazaniem do realizacji w konkursie na modernizację tego fragmentu Warszawy, ogłoszonym przez Zarząd Terenów Publicznych, jednostkę organizacyjną m. st. Warszawy.


Koncepcja, która otrzymała największą liczbę głosów od jurorów Sądu Konkursowego proponuje realizację „Promenady Muzeów” z Kręgiem Sztuki, czyli przestrzeni metropolitalnej placu przeznaczonej do intensywnego użytkowania, łączącej Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie z Zachętą – Narodową Galerią Sztuki, przedpolem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego św. Trójcy i prowadzącej do Ogrodu Saskiego. Wprowadza także „piazzettę” ul. Burschego – dawnego dziedzińca honorowego kościoła. Zwycięska koncepcja skłania także ku „archeologicznemu” stopniowemu obniżeniu istniejącego terenu do poziomu dolnego Kościoła i podporządkowuje pieszym tę część placu, tworząc na niej warunki do zgromadzeń, działań kulturalnych od samodzielnej kontemplacji do miejsca spotkań. Ponadto proponuje zwolnienie ruchu kołowego i lokalne wyniesienia jezdni, przyznając priorytet pieszym, przewiduje punkt wynajmu rowerów miejskich Veturilo. Sąd Konkursowy pod przewodnictwem wybitnego architekta Andrzeja M. Chołdzyńskiego uznał, że praca ta w większości realizuje założenia programowe sformułowane w regulaminie. Nadrzędnym celem konkursu było przywrócenie Placowi Małachowskiego funkcji placu miejskiego we współczesnej wersji – stworzenie przyjaznej dla mieszkańców i turystów przestrzeni publicznej, uwolnienie potencjału wyjątkowego sąsiedztwa i przenikających się środowisk kultury, sztuki, nauki i biznesu.


„Mimo że projekt uznano za najlepszy, zdecydowano się nie przyznawać I nagrody, ponieważ praca m.in. nie zapewnia właściwej ekspozycji wszystkim czterem zabytkom i nie zawiera oryginalnej propozycji działań kulturalnych czy społecznych placu. Warto przypomnieć, że w odróżnieniu od większości konkursów architektoniczno-urbanistycznych w konkursie tym oczekiwano nie tylko trafnych rozwiązań projektowych, ale i autorskiego pomysłu na działanie placu, który otaczają instytucje kultury, religii, nauki i biznesu” – napisało Jury w uzasadnieniu dla II nagrody.


Po wprowadzeniu zaleceń realizacyjnych do nagrodzonej pracy zostanie sporządzona dokumentacja budowlana, wykonawcza i kosztorysowa modernizacji Placu. Przed wyborem laureatów Sąd Konkursowy ocenił 49 prac, które wpłynęły na konkurs.


Za II miejsce przysługuje nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.
Jury przyznało również: dwie nagrody równorzędne za III miejsce (po 10 000 zł):
zespołowi autorskiemu: architektom Marcinowi Adamczewskiemu, Karolowi Pasternakowi, Piotrowi Maciaszkowi, Adrianie Bartniczuk, Dianie Kwiatkowskiej, Tomaszowi Mikosiowi oraz zespołowi autorskiemu: architektom Jerzemu Porębskiemu, Grzegorzowi Niwińskiemu przy współpracy z Janem Gancarkiem i Towarzystwem Projektowym s.c.
i dwa wyróżnienia (po 5 000 zł):
Michał Bernasik Architekt oraz architektom Tomaszowi Walaszczykowi, Bartłomiejowi Pyrzykowi i Konradowi Jamrozikowi (zespół autorski).

Wszystkie zgłoszone prace można oglądać na wystawie pokonkursowej, która będzie czynna od 17 lipca w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Na 23 lipca o godz. 17.30 w Muzeum zaplanowano otwartą publiczną dyskusję pokonkursową dla mieszkańców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, aktywistów miejskich, architektów, urbanistów i wszystkich zainteresowanych kierunkami rozwoju przyjaznej przestrzeni w mieście.

Ogłoszenie wyników konkursu jest ukoronowaniem ponad 3 lat pracy koalicji starającej się o doprowadzenie do modernizacji Placu Małachowskiego, składającej się z instytucji świata kultury, biznesu, nauki, religii, okalających Plac: Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Zachęty - Narodowej Galerii Sztuki, Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy oraz firmy HOCHTIEF Development Poland sp. z o.o., rewitalizującej kamienice: Hrabiego Raczyńskiego i przy ulicy Mazowieckiej 2/4 oraz Urzędu Dzielnicy Śródmieście. Dzięki staraniom koalicji udało się uzyskać m.in. zalecenia Konserwatora Zabytków, opinię Inżyniera Ruchu m. st. Warszawy i przeprowadzić konsultacje społeczne.


KOMUNIKAT SĄDU KONKURSOWEGO
Po dokładnym przeanalizowaniu nadesłanych prac Sąd Konkursowy ocenił zadanie stojące przed uczestnikami jako wyjątkowo trudne. Plac Małachowskiego jest szczególnym przypadkiem przestrzeni publicznej – potencjalnym miejscem wspólnym, jednym z kilku najważniejszych w heterotopicznej strukturze miasta. Wielkomiejska przestrzeń zwykle wymaga pogodzenia interesów stałych i przygodnych użytkowników. W tym przypadku dodatkowym wyzwaniem jest różny charakter czterech silnych podmiotów – współgospodarzy placu oraz ich budynków. Scalenie placu utrudnia jego nieregularny kształt (od północy otwarcie na znacznie większy plac Piłsudskiego, a w części zachodniej połączenie z nie do końca czytelnym symetrycznym założeniem wokół zboru Św. Trójcy) oraz fakt, że fasady i wejścia do gmachów publicznych powstałych na przestrzeni 150 lat zorientowane są w różnych kierunkach.


Jeśli dodać do tego konieczność pogodzenia szacunku do historii z dążeniem do nadania placu nowoczesnego charakteru, wyzwania komunikacyjne oraz wyrażone w regulaminie oczekiwanie nie tylko atrakcyjnej formy, ale i oryginalnego pomysłu na działanie placu, jasne staje się, że poprzeczka postawiona została wysoko, a znalezienie twórczego pomysłu, który wyczerpywałby wszystkie oczekiwania, zasługującego tym samym na pierwszą nagrodę, było bardzo trudne.

Według sądu konkursowego koncepcja oceniona najwyżej, której przyznano drugą nagrodę, choć wymaga zaleceń, zasługuje jednak na rekomendację i może posłużyć za podstawę dalszych opracowań (zalecenia sądu zawarto w oddzielnym dokumencie).

Dotychczasowy przebieg procesu pokazał dużą rolę różnych form partycypacji społecznej: konsultacji społecznych i prac koalicji instytucji. Jednocześnie pozwoliły stworzyć stabilną platformę komunikacji. Koalicja powinna pozostać stałym partnerem inwestorów rewaloryzacji placu Małachowskiego.

Powodzenie przemiany placu, po oddaniu go do użytku, zależeć będzie od kontynuowania tej współpracy. Koalicja może przyjąć formę np. Rady Placu Małachowskiego, w transparentny sposób moderującej sposób jego użytkowania, uzgadniającej program animacji i przeciwdziałającej próbom zawłaszczania jego przestrzeni.


Strona konkursu: ztp.waw.pl